2026 чылда Тывага IV делегей чергелиг буддийжи шуулганны эрттирерин Буддийжи өөредилгени болгаш шинчилелдерни деткиир фондунуң Хайгаарал чөвүлели деткээн.
Хурал буддийжи өөредилгени болгаш шинчилелдерин деткиир фондунуң Хайгаарал чөвүлелиниң даргазы, Россия Федерациязының Президент Администрациязының иштики политика талазы-биле даргазының оралакчызы Анатолий Вылегжанинниң удуртулгазы-биле Москвага болуп эрткен.
Ооң ажылынга Бурят база Калмык республикаларның удуртукчулары, РФ-тиң эртем болгаш дээди өөредилге сайыдының оралакчызы Константин Могилевский, Россияның төп буддийжи организациязының баштыңының оралакчызы – Дид Хамбо-лама Даши-Нима Содномдоржиев база Тываның IV Камбы-Ламазы Гелек Нацык-Доржу Башкы киришкеннер.
Тывага сарыг шажын талазы-биле эртем хемчеглерин эрттирериниң талазы-биле улуг арга-дуржулганы аңаа демдеглээн. Фондунуң база республика чазааның деткимчези-биле Тываның күрүне университединиң баазазынга Россияга болгаш ол чоогунда девискээрлерге буддизмни хөгжүдериниң чугула айтырыгларын болгаш ооң келир үезинге хамаарыштыр делегей болгаш бүгү-российжи деңнелдиг эртем-практиктиг конференцияларны эрттирген. Ол конференцияларның ажылын парлаан материалдар чыындылары буддийжи ниитилелдиң бедик үнелелин алган.
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның бодалы-биле алырга, Тывага делегей чергелиг буддийжи шуулганны эрттиргени регионнуң шажын-чүдүлге болгаш политиктиг хөгжүлдезинге үлүг-хуузун киирер: «Бөгүн буддизм чоннуң сагыш-сеткил сайзыралынга чугула черни ээлээринден аңгыда, политиктиг турум чорукту быжыглаарынга, патриотчу кижизидилгени чорударынга, делегей харылзааларын сайзырадырынга улуг арга-шинектиг деп бүзүрээр мен» – деп, Владислав Ховалыг бодунуң социал четкилерде арынында бижээн.
Хайгаарал чөвүлелиниң хуралында, Россияның чазааның деткимчези-биле бо чылдың августа Элиста хоорайга эртер III делегей чергелиг буддийжи шуулганга белеткелдиң дугайында Бату Хасиковтуң илеткелин база дыңнаан.
Шуулганга сарыг шажын чүдүлгелиг 35 чурттардан делегациялар болгаш чүдүкчүлерниң киржирин манап турар. Шуулганның ажылы-биле буддийжи паркты ажылдадыр, аңаа киржикчи чурттар боттарының чаңчылдарын бараалгадыр.
I база II делегейниң буддийжи шуулганнары Бурятияга болуп эрткенин сагындыраал. 2023 база 2024 чылдарда эрткен шуулганнарга Индия, Кыдат, Вьетнам, Таиланд, Мьянма, Шри-Ланка, Лаос, Непал, Моол, Бангладеш, Камбоджа база Бутан дээш, делегейниң 14 даштыкы чуртундан делегациялар киришкен.
Москвага Владислав Ховалыгның киришкени Буддийжи өөредилгени болгаш шинчилелдерни деткиир фондунуң Хайгаарал чөвүлелиниң хуралында «Чаңчылчаан буддизм болгаш амгы үениң айтырыглары» деп IV делегей чергелиг буддийжи шуулганны Тывага эрттирер деп шиитпир хүлээп алдынган.
2024 чылдың сентябрьда Россияның Президентизи Владимир Путин республикага ажыл-албан аайы-биле кээп чорааш, улуг шажынчы хемчегни эрттирер дээн регионнуң сарыг шажын ниитилелиниң эгелээшкинин деткээн.
