2025 чылда Тывага «Амыдыралга инфратургузуг» чаа национал төлевилел эгелээн. Он ай ажылдаан соонда, национал төлевилелдиң автомобиль оруктарын эде чаартыр тускай сорулгалыг көргүзүү 1,5-2 хуу хөй, азы 24,7 километр ажыр күүсеттинген.
Регионалдыг болгаш муниципалдар аразында оруктарда планнаан 51,3 километрден 16,4 километрни, ооң иштинде кол оруктар четкизинде 8,3 километрни, азы ол планнаанындан 4,6 километрден ажыр кылган. Тываның Орук-транспорт яамызының эрткен хуралынга орук тудуу дүрген темпилиг чоруп турарын дыңнаткан.
Дараазында орук участоктарынга ажылдар шалыпкын доозулган: Тес-Хем кожуунда «Моол-биле Кызыл – Эрзин – Россия кызыгаары», Бай-Тайга кожуунда «Тээли суурже кирер орук», Бии-Хем кожуунда «Хадың суурже кирер орук», Чөөн-Хемчик кожуунда «Чадаана – Бажың-Алаак» база «Чадаана – Суг-Аксы» орук участоктарында ажылдар шалыпкын кылдынган.
Кызыл хоорай, Каа-Хем сууржуң хоорай, Сукпак суур кирип турар Кызыл хоорай агломерациязында 7 километр ажыг 10 кудумчуда оруктарны графиктен эртежик дооскан. Кызыл хоорайда Набережная кудумчузу (Абаканская кудумчудан (көвүрүг) Набережный орук белдиринге чедир), Колхозная (Хоочуннар бажыңындан Магистральная кудумчузунга чедир), Энергетиктер (Индустриальная кудумчузундан Островная кудумчузунга чедир), 2-Азасская кудумчузу (Абаканская кудумчузундан Набережная кудумчузунга чедир), Щетинкин-Кравченко (Интернациональная кудумчузундан Комсомольская кудумчузунга чедир), Хомушку Намгаевич Чургуй-оол (Рабочая кудумчузундан Шевченко кудумчузу чедир) кудумчуларны эде чаарткан. Каа-Хем сууржуң хоорайда Восточная кудумчузунда (Шахтерская кудумчузундан Лазурная кудумчузунга чедир), Березовая кудумчузунда (Таежная кудумчузундан Мелиораторов кудумчузунга чедир), 2-ги Безымянная кудумчузунда (Шахтерская кудумчузундан 1-ги Серебрянка кудумчузунга чедир), Безымянная кудумчузундан Аныяк кудумчузунга чедир Горная кудумчузунда орук ажылдары кылдынган. Сукпак суурда Фрунзе кудумчузунда школа чанынга автомашиналар тургузар черлерни база кылган.
Отчеттуг үеде туттунган болгаш эде кылган эң чугула болгаш кол орук төлевилелдериниң аразында «Вавилин ээтпээ» микрорайонда 6-дан 10 километрге чедир участокту, ниитизи-биле 3,5 километр узун «Кара-Хаак суурже кирер орук» автомобиль оруктуң чаартылгазын хамаарыштырып болур. Орук шимчээшкининиң айыыл чок чоруун хандырар хемчеглерниң бир кезээ кылдыр ол участокта дүрген чоруурунга кызыгаарлаашкыннарны, чадаг кижилер эртер черлерни, амгы үениң автобус доктаамнарын, чадаг кижилерге эптиг оруктарны кылыры кирген.
«Бо бүгү хемчеглер регионнуң инфраструктуразын экижидип, чурттакчы чонга чурттаарынга таарымчалыг байдалдарны тургузуп, орук шимчээшкининиң шупту киржикчилеринге таарымчалыг байдалды болгаш айыыл чок чорукту элээн бедидер ужурлуг» - деп, Тываның орук комплекс сайыдының оралакчызы Шолбан Лакпажап демдеглээн.
«Кызыл – Эрзин – күрүне кызыгаары» автооруктуң 144 километрден 149 километрге чедир ийи километринде орукту нормативтиг байдалче киирер ажылдар сөөлгү чадазында келген.
Отчеттуг үениң дургузунда Кызылдың Набережная кудумчузунда эде чаартылга доозулган, оң талакы эрикти найысылалдың төвү-биле харылзаштырган чаңгыс орукта шимчээшкин элээн чавырылган.
Кызылдың Колхозная кудумчузунуң ниитизи-биле 2 километр узун оруун эде чаартканы найысылалдың чурттакчыларынга онзагай болуушкун болган. Инфраструктураны эде кылганы оруктуң шынарын экижидип, шимчээшкинни таарымчалыг болдуруп, ол микрорайонда орук аргыжылгазының киржикчилериниң айыыл чок чоруун хандырган.
Амгы үениң инфраструктуразы өөредилге черлериниң чоогунда девискээрлерниң шынарын болгаш айыыл чок чоруун негеп турар. Он ай дургузунда Кызылда беш школаже, Кызыл кожууннуң хоорай хевирлиг Каа-Хем суурда, Чөөн-Хемчик кожууннуң Чадаана хоорайда, Таңды кожууннуң Бай-Хаак суурда, Улуг-Хем кожууннуң Чодураа суурда чаа школаларже оруктарны кылган.
Орук шимчээшкининиң айыыл чок чоруунуң хемчеглеринче онза кичээнгей угланган. Кызыл хоорайның кол орук белдирлеринде чеди фото-видео бижидилге комплекстерин садып, тургускан, регионалдыг оруктарда 83 орук демдектерин салган, 1820 дилиндек метр узун камгалал херимнерни тургускан, 1446,00 километр кол болгаш кыдыкы орук демдектерин шыйган, 210 дилиндек метр узун “чыдар полицейжилерни” тургускан, чадаг кижилер эртер черлерде 5400 дилиндек метр узун черни демдеглээн.
Ниитизи-биле 2025 чылда «Амыдыралга инфратургузуг» национал төлевилел, күрүне болгаш тускай сорулгалыг программалар езугаар республикада 56 орук объектизиниң тудуу, чаартылгазы база ниитизи-биле 156 километр ажыг черге капитал септелге ажылдарын боттандырган. Он ай ажылдың түңнелинден көөрге, оруктарның техниктиг белеткели 95 хуу чедип турар.
