“Башкы” сеткүүлүнүң 30 чыл ою

“Башкы” сеткүүлдүң үндезилеттинип тургустунгаш, чырык көрген хүнүнден бээр 30 чыл болуп турарын Тываның национал школа хөгжүдер институт дыңнаткан. Ооң кол редактору, Россия Федерациязының алдарлыг журнализи, Тыва Республиканың культуразының алдарлыг ажылдакчызы Александр Сан-оолович Шоюн байырлыг хүнде бодунуң сактыышкыннары-биле үлешкен.

– 1993 чылдың февраль 1-ниң хүнүнде биске, тыва парлалганың отрядынга, база бир чаа сеткүүл немешкен деп өөрүнчүг медээ келген. Ооң ады безин дыка ыдык болган – “Башкы”. Сеткүүлүнүң эң-не баштайга хостатпаан кол редакторлары Тыва Республиканың Өөредилге сайыды Клара Комбу биле Тыва Республиканың Өөредилге сайыдының оралакчызы Людмила Марченко олар болган. А редакцияның хөй-ниити коллегиязының кежигүннеринге арга-дуржулгазы бедик башкылар, эртемденнер, журналистер Р.Р Бегзи, К.Б.Салчак. Н.М.Кара-Сал, М.В.Борбак-оол, А.И.Бирюкова, А.С.Дембирель, И.Н.Добычина болгаш өскелер-даа турду.

1995 чылда, кажан Николай Конгар кол редактор болуп ажылдай бергенде, ооң кабинединиң барык-ла доктаамал аалчызы болу бердим. Хостуг үелеривисте бо-ла удуртуп турар солун-сеткүүлдеривистиң дугайында чугаалажы бээр бис.
Николай Салчакович черле арга-дуржулгалыг хоочун башкы, удуртукчу сайыт чораан болгаш бо-ла ажыктыг сүмелерни кижиге чугаалап бээр. Ооң соонда сеткүүлдүң кол редакторунга Роман Куулар, Светлана Силиванова, Даш-оол Монгуш, Людмила Куулар олар ажылдады.

Бир онзагай чүве, Л.М.Кууларың ажылдап турар чылдарында “Башкы” сеткүүлге хөй чылдарда Тыва Республиканың Өөредилге сайыдынга ажылдап турган, республиканың башкылал ниитилелиниң аажок хүндүлээри Петр Морозов кол редакторнуң оралакчызы кылдыр ажылдап келген. Ол сеткүүлдүң орус дылда капсырылгазының редактору болуп ажылдап турза-даа, “Башкы” сеткүүлдүң чогаадыкчы ажыл-ижиниң улуг сүмелекчизи турган.

“Башкы” – хөй санныг башкылар ниитилелиниң арга-дуржулгазы бедик, бурунгаар көрүштүг, чаңгыс аай үзел-бодалдыг бөлүк башкыларның бот-идепкейи-биле үнүп эгелээш, бо хүннерде бодунуң угланыышкын туружу быжыг, бүзүрелдиг сеткүүл болуп артпышаан.

Тыва Республиканың Өөредилге ямызының, республиканың национал школалар хөгжүдер институдунуң өмүнээзинден база бодумнуң мурнундан “Башкы” сеткүүлүнге аңгы-аңгы чылдарда ажылдап чораан журналист эш-өөрлеримге, сеткүүлдүң техниктиг, саң-хөө ажылдарын кылып чораан ажылдакчыларга база амгы командамның кежигүннеринге сеткүүлдүң 30 чылын оюн таварыштыр байырымны чедирип олур мен. Чогаадыкчы тура-сорукту, бедик көдүрлүүшкүннүг хей-аътты, демир-үжүүнүң бажы кезээде чидиг чоруурун, а кол-ла чүве быжыг кадыкшылды күзедим.