“Белен чоруктуң” чурумунче кирген

Тывада часкы үерлээшкин – бо үеде хүннүң чугула айтырыынга хамааржыр. Россияның Онза байдалдар яамызының Тывада Кол эргелелиниң дыңнадыы-биле алырга, бо хүнде республиканың хоорай, суурларында сугга алыскан девискээр участоктары чок, үерге удур байдал чогумчалыг болуп турар.

Он муниципалдыг тургузугнуң 18 чурттакчылыг черлеринде бир муң ажыг бажыңнар сугга алзып болур девискээрде кирип турар. Ынчангаш коммунал ажыл-агый албан черлери айыыл-халапты болдурбазы-биле, “белен чоруктуң” чурумунче кирген.

Хөй чылдарның шинчилелдеринден алырга, апрельдиң ортан үезинде азы төнчүзүнден хемнер-сугларның дожу частып батканындан, суг үериниң бирги чалгыы болуп болур.

Шак ынчалдыр сугга алзып болур черлерге Каа-Хем (Сарыг-Сеп), Тере-Хөл (Кунгуртуг), Тес-Хем (Шуурмак), Эрзин (Мөрен), Бии-Хем (Туран), Таңды (Сосновка), Чаа-Хөл (Ак-Дуруг), Чөөн-Хемчик (Чадаана, Бажың-Алаак, Теве-Хая), Тожу (Ий), Бай-Тайга (Шуй, Бай-Тал), Чеди-Хөл (Ак-Тал) база Улуг-Хем (Арыскан) кожууннар хамааржыр.

Майның ийиги чартыындан июнь ортанга чедир Улуг-Хем, Бии-Хем, Каа-Хем, Хемчик хемнерниң суу көдүрлүп, чурттакчылыг 11 черни: Кызыл хоорайны, Каа-Хем суурну база Оттук-Даш арбанны, Сарыг-Сеп, Дерзиг-Аксы, Элегес, Сыстыг-Хем, Кара-Хөл, Суг-Аксы, Алдан-Маадыр база Кара-Чыраа суурларны таварып болурун агаар шинчилекчилери сагындырып турар.

Республиканың Арга-арыг болгаш бойдус ажыглалының яамызы үер үезинде болгу дег онза байдалдарны чайладырынга 4 503 кижини, 1 032 санныг техниканы, 39 эштир херекселдерни, 141 санныг тускай техниканы хаара тудар. Когараан 12 муң кижини хүлээп, түр үеде чурттадыр 114 пунктуну ажыдары көрдүнген.