Федерация Чөвүлелинде Тывадан сенатор Дина Оюн Тываның Баштыңының Айыткалының ужур-утказы, ооң күүселдези хөгжүлдениң кол шимчедикчизи болур кижиже угланганын демдеглээн.
– Бирээде, чылдың тодаргай түңнелдерин дыңнатты. Чүү кылдынганын, кол инфраструктураның бурунгаар төлевилелдерин айыткан. Үрде манааны төлевилел – Тоора-Хемде көвүрүгнү туканы. Автобустар маршруттарын ажыткан. Немелде инфраструктура хандырылгазы негеттинип турар эң аарышкылыг айтырыг-дыр бо. Чоннуң аай-дедир аргыжылгазын хандырар баазаны ам-даа быжыглаар херек.
Бюджеттиң орулгазын көвүдедир даалгаларны база берди. Ол дээрге, биче болгаш ортумак бизнести деткиир бистиң инвестиция төлевилелдеривис-тир.
Улуг инвестиция төлевилелдери – хөмүр тывыжын катап эгелээн «Межегей хөмүр» болгаш «Лунсин» даг-тывыш бүдүрүлгелери доктаамал ажылдап, хөгжүп турары демдеглеттинген. Өске регионнарга деңнээрге, үлетпүр бүдүрүлгезиниң индекизи-биле бурунгаарлап эгелээнивис, эки көргүзүг. Субъект бүрүзү экономиканың бо көргүзүүн 3-4 хуу немелделиг күүседири болдунмас. Регионнуң орулга баазазын чыырынга дыка улуг кадар-дыр. Курлавырлар база черлер бар болганда, муниципалдыг деңнелге база ол сорулганы чедип алыр.
Ниитилелге, биске даалгаларны берип, биче болгаш ортумак бизнес-биле оваарымчалыг ажылдаарын чугаалады. Күрүнениң хайгааралында анаа-ла өг-бүлеже эвес, а тывыкчы, чемгерикчи өг-бүле деп билиишкинче кичээнгейни угландырды. Ол өгнүң баштыңы, азы ада-ие иелээ тывыкчы болуп болур. Республиканың чурттакчызы мергежилин тыпкаш, бодун база өг-бүлезин хандырып, бот сайгарлыр арганы бээр күш-ажылды эң мурнуку черже үндүрер даалга салдынган. Хөй ажы-төлдүг өг-бүлелерге күрүнениң талазындан дуза ам-даа улгадыр ужурлуг.
Айыткал бөгүнде бар шупту инстутиттарга: эрге-чагырганың күрүне органнары, муниципалдыг, хөй-ниити институттары, адаттынган партияларга база кижилерге хамааржыр. Кижиниң бодундан ооң бодунуң, өг-бүлезиниң база Төрээн чуртунуң, биче төрээн чери Тыва Республиканың база улуг Россиявыстың хөгжүлдези хамааржырын медереп билзе чогуур.