Эртине дег игилчи өнчүзү-биле харам чокка үлежип чораан

Тываның гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг тускай шинчилелдер институду болгаш Тыва үндезин культура төвү Андрей Ыдамович Чүлдүмнүң 95 харынга тураскааткан сактыышкын кежээни эрттирген.

Андрей Ыдамович 1927 чылдың февраль 2-де Улуг-Хем кожууннуң Арыг-Бажынга төрүттүнген. Ол тоолчу, хөгжүмчү, хөөмейжи, тыва үндезин культураның, аас чогаалдың салым-чаяанныг тергиин эдилекчизи, нептередикчизи.

Хөгжүмчү игилге, бызааңчыга чаш уруг ыглаарын, буга бустаарын, хам хамнадырын, кара-дуруяа эдерин, чиң сөөртүкчүлериниң тевелериниң чурт чыды билдинип кээрге, ишкиртинип ыглаарын, эткин өйүнде сыынның бустаарын олчаан ойнаар.

Ол ышкаш хөгжүм херекселдерин, ылаңгыя игил биле бызаанчыны боду чазап, өскелерни өөредип турган. Ооң репертуарында амгы үеде чонга билдингир апарган игилдиң аяалгалары кирип турар: “Буга бустадыры”, “Өскүс кас”, “Узун хоюг”, “Баа сарыг куштуң ырлаары”, “Улаастайлаан адан тевелер үнү” дээш оон-даа өске.

Делегейде билдингир “Хүн-Хүртү” бөлүүнүң ырлап чоруур “Чыраа-Хоор” деп ырыны Андрей Ыдамовичтиң репертуарындан алган. Аныяк хөөмейжилерге арыг сеткилдиг дузалажып, хөгжүм чогаалынга хамааржыр билиглери, өнчүзү-биле харам чокка үлежип турган.

Тываның гуманитарлыг шинчилелдер институдунуң эрттирип турган “Тоолчулар чыыжы” деп хемчээлдиң үргүлчү киржикчизи. Ыры-хөгжүм, хөөмей-сыгыт мөөрейлериниң удаа-даараа киржикчизи. Институтка, Тыва радиога база делегей чергелиг эртем-шинчилел төвү “Хөөмейге” аас болгаш хөгжүм чогаалынга хамаарышкан хөй-хөй бижидилгелерни арттырган.

Улуг өгбевистиң чонунга дамчыткан билиглери уттундурбазы-биле эртем болгаш культура ажылдакчылары, хөөмейжилер база өскелелер-даа дем-биле ажылдаары чугула деп демдеглээн.