ТР-ниң Дээди Хуралының Аграр политика талазы-биле хораазының даргазы Байбек Монгуш көдээ черлерде болбаазырадылга цехтериниң ажыттынып турарын деткээн.
– Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг бодунуң отчедунда республиканың суггарылга системаларын септеп, катап ажылдадып эгелеп турарының дугайында чугаалады.
«Делегей кооперациязы болгаш экспорт» деп национал төлевилелдиң ачызында Шекпээрниң, Элегестиң болгаш Бүрен-Хемниң 1452 гектар шөлдүг суггарылга системаларын чаарткан. Улуг суггаттыг шөлдер Чаа-Хөл, Барыын-Хемчик болгаш Сүт-Хөл кожуунда бар. Шынап-ла, суггаттыг черлер – дүжүттүң магадылалы болгай.
Эрткен чылын Арыг-Үзүү суурга кырлыг-кара, кызыл-тас болгаш арбай тараазын далган кылдыр болбаазырадыр цех ажылдай берген. Чыл дургузунда барык 60 тонна далганны тырткан. Ол ышкаш Улуг-Хем болгаш Бай-Тайга кожууннарга мал согар цехтер ажыттынган. Бо чылын Эът болбаазырадыр биче бүдүрүлгелер Каа-Хем болгаш Сукпак суурларга ажыттынар.
Аныяк өг-бүлелерниң көдээ черлерге чурттарынга таарымчалыг байдалы тургузуп, оларга ажылдаар черлерни тып азы ажыдып алырынга дузалажып, өске-даа деткимчелерни көргүзүп турары эки-дир, ону бурунгаар көрүш деп билип турар мен. Тыва Чазактың көдээ ажыл-агый адырын, көдээ ишчилерни болгаш бараан бүдүрүкчүлерин деткип турар хамык ажылын амы-хуумда эки деп санаар мен.