Чөөн-Хемчик кожууннуң Хайыракан сумузундан «Кыштаг» төлевилелиниң 2020 чылдың киржикчилери – Александр биле Тайгана Саттар. Олар Бора-Хөл деп черде чайлаглап турар. Элээн ыракта одарда малының барааны көстүр.
Малчыннар бо чылын ийи чүс баш төрүүр хойга онааштыр ол хире хураганны онча-менди доруктуруп алган. Эрткен чылын олар ийи чүс ажыг хураганны камгалап алган. Каш хой ийистээн. Малчыннарның кудазынга айыткан ийи инээ алды баш чедир өскен. Саттар беш ажы-төлдүг.
– Кыштаавыс Үстүү-Куржаангы деп черде. Ында кудукту кактырарып алган бис. Баштайгы чылын биске Шемиден бээм биле кунчуум дузалашты. Уругларывыс дыштанылга үезинде кезээде аалга турар. Мал оолдаашкынының чымыштыг үезинде олар кажаадан үнместер. Үш харлыг уруувус хураганнарын боду эмискиктеп алыр. Улуглары хоюн элчип-селчип кадарып турар.
Мооң мурнунда Бора-Хөл деп черде сүт-бараан фермазы, шаң турган. Хайыраканның аныяк кыштагжыларының чамдыызы даг ажыр чайлаглап турар. Удавас хой кыргылдазы эгелээр. Эр чуржуларым эңдере, олар чымыштыг үеде дузалажып кээр турар – деп, өгнүң кыс ээзи ижин таныштырды.
Саан үези болгаш Тайгана Сат хойтпаан тургузуп алган. Өг-бүлениң уруглары сүттен кылган чем чип, хойтпак ижип чайлаарлар. Малчыннар сиген-ширбиил белеткээр тракторлуг, аңаа кожуп алыр сиген кезер болгаш бөлер херекселдерлиг, ажыл-херек кылыр чиик автомашиналыг.
– Кожууннуң мал эмчилери, көдээ ажыл-агый эргелелиниң ажылдакчылары кыштагга удаа-даара кээп, малга халдвырлыг аарыгларга удур тарылганы кылып, ханын ап турар. Чайлагда «Теле2» соталыг операторнуң харыылзаазы бар.
Өөм ээзи Чадаананың хөмүр-даш уургайында экскаватор башкарыкчызының дузалакчызы болуп ажылдап турар. Ийи хонук ажылдаар, ийи хонук дыштаныр. Чаңгыс чер-чурттугларывыстың бүзүрелин кызымаккай ажылывыс-биле бадыткаар бис – деп, Тайгана Сат моон-даа соңгаар бедик көргүзүглерлиг ажылдаарын дыңнатты.
“Үндүрүглериң төлепкеш, дыштыг уду” деп чугаада дег, Саттар аңгы-аңгы үндүрүглерде өре-ширезин өй-шаанда төлеп турар.
Александр Сат дарган база. Ол малын малдаарындан аңгыда демирден чайганыыштар кылып база четтигип турар. Чайлаанда чайганыыштың кырын чедир кылыры арткан.
Мал оолдаашкынының түңнелдери-биле малдың баш санын камгалап ап, а ол ышкаш сөөлгү ийи чылдың дургузунда үндүрүглерин болгаш камгаладылга чыылдаларын өй-шаанда төлеп ап турган «Кыштаг» төлевилелиниң киржикчилеринге Тываның Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызы хүнден октаар станцияларны дамчыдып турар. Чөөн-Хемчик кожууннуң көдээ ажыл-агый эргелели Саттарның өг-бүлезин ук шаңналче киирген.
#Чөөн_хемчиккожуун #Хайыракан #Кыштаг #ТМГМедээлер #Тыва #Тывамедээ #Тывадыл #Тывамедиагрупп #Тува #Tuva #TMG #TMGNEWS #Tuvanews
