Россияның Президентизи Владимир Путинниң Федералдыг хуралга Айыткалында, социал-экономиктиг хөгжүлдениң амы-хууда программазы-биле амгы үеде ажылдап регионнарга ону ам-даа алды чылда узадырын саналдаан.
2020 чылдан тура Тывада социал-экономиктиг хөгжүлдениң амы-хууда программазын боттандырып турар. Эрткен дөрт чылда программа күүселдези эки түңнелдерни берген болгаш, регион ону ам-даа узадырынче чагыгны белеткеп турганын Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг дыңнаткан турган.
Республикага социал-экономиктиг хөгжүлдениң амы-хууда программа боттаныышкыны-биле 883 ажылчын олутту тургускан, бюджеттен дашкаар 17,4 млрд рубльдиң инвестициязын хаара туткан. 2023 чылда 310 ажылчын олутту ажыдып, бюджеттен дашкаар 2,26 млрд рубльдиң инвестициязын хаара туткан.
Тускай программа деткиишкини-биле республикада тудуг материалдарының бүдүрүлгези шапкын хөгжээн: тууйбу болгаш демир-бетон кылыглар бүдүрүлгези чаартынган. Ооң түңнелинде, 12,62 сая санныг (ооң мурнунда чылга деңнээрге, 2023 чылда 6,05 сая санныг) тууйбуну бүдүрген. 183,764 муң куб метр демир-бетон кылыгларны (ооң иштинде 2023 чылда – 60 муң куб метр) бүдүрүп, элезин-сай-довурак бүдүрүлгезиниң үүрмектеп-аңгылаар комплекизин ажылдаткан.
2023 чылдың сентябрьда ийиги чиг эт – резина хүрээндизинден чадыглар болгаш брусчатка бүдүрүлгезин ажылдаткан. Боттуң тудуг материалдарын бүдүрүп эгелээни тудугнуң өртек-үнезин бадырарынга болгаш хуусаазын кызырарынга, чуртталга тудуун дүргедедиринге идиг болган.
Тускай программа акша-хөреңгизи-биле 48,88 муң дөрбелчин метр хөй аалдыг чуртталга фондузун, азы хөй аалдыг 20 бажыңны ажыглалче киирген. 27,81 муң дөрбелчин метр аварийлиг чуртталга бажыңнарын чок кылып, 608 өг-бүлени (1387 кижини) өскээр көжүрүп, 56 өскүстерни бажың-биле хандырган.
Социал-экономиктиг хөгжүлдениң амы-хууда программа чорудуунда чуртталга тудуунуң төлевилелдериниң база инженерлиг инфратургузугнуң төлевилел-санаашкын документилерин белеткээш, инфраструктура бюджет чээлилери-биле 1,3 млрд рубльди республикаже хаара туткан.
Тываның экономиктиг хөгжүлде болгаш үлетпүр сайыды Айдыс Сат регионнарның тускай программаларын 2030 чылга чедир узадыр дээн Президентиниң шиитпири, ооң дээштиин бадыткаанын демдеглээн.
– Тускай программа бюджетче үндүрүг киирилделерин көвүдедир ужурлуг продукция бүдүрүлгезиниң база болбаазырадылгазының адырында экономиктиг төлевилелдерни деткип, республиканың хөгжүлделиг сайзыралынче хуу инвестицияларны хаара тудуп, чаа ажылчын олуттарны ажыдар.
2030 чылга чедир ажылдадыр программа төлевилелинче улуг инвестиция төлевилелдерин, биче сайгарлыкчы чорукту, ооң иштинде туризм болгаш көдээ ажыл-агый продукция болбаазырадылгазын деткиириниң аңгы-аңгы аргаларын болгаш хемчеглерин кииририн планнаар бис.
Чурттуң Баштыңы бодунуң Айыткалында Россияның регионнарының хөгжүлдезиниң айтырыгларын онзалап демдегледи.
Президент регионнарның бюджеттер чээлилеринде өрезиниң 2/3 кезиин үндүр бижиирин саналдады. Ук базым регионнарның өре чүъгүн эвээжедиринче, келир үеде хөгжүлдеже идиг бээринче база хамаатыларның амыдырал деңнелин бедидеринче угланган.
Владимир Путин үндүр бижиттинген акша-хөреңгини регионнарның инфратургузуун сайзырадырынче болгаш инвестициялар деткииринче угландырары чугула деп айытты. Бо регион бүрүзүнүң экономиктиг өзүлдезинге болгаш амыдыралдың шынарын экижидеринге чаа аргаларны тургузар – деп, сайыт дыңнаткан.
