Шрифт
А А А
Фон
Ц Ц Ц Ц Ц
Изображения
Озвучка выделенного текста
Настройки
Обычная версия
Междубуквенный интервал
Одинарный Полуторный Двойной
Гарнитура
Без засечек С засечками
Встроенные элементы
(видео, карты и т.д.)
Вернуть настройки по умолчанию
Настройки Обычная версия
Шрифт
А А А
Фон
Ц Ц Ц Ц Ц
Изображения
Междубуквенный интервал
Одинарный Полуторный Двойной
Гарнитура
Без засечек С засечками
Встроенные элементы (видео, карты и т.д.)
Вернуть настройки по умолчанию

Тиилелгениң чаңгызы

19 июня 2025
7

Тываның эки турачыларын фронтуже үдеп турда, аныяк эр Донгак Бегзи-Хуурактың аалының ишти Ыйма-Сүрүн кээп шыдавайн барган. Ооң ырак Хендергеден сөглеткен сөзун адазы ашак дамчыдып келген: «Мырыңай чаа божудум. Оол болду. Ооң адын сээң эр сорууңга таарыштыр Дайынчы-оол деп адап алдывыс. Тиилеп чанып келириңге, ужуражыр бис».

Бегзи-Хуурак чоорту сегип эгелээн. Удатпаанда Бегзи-Хуурактың адынга белек чедип келген. Чазып көрген. Хой кежинден даараан чылыг, чолдак тон болган. Өөрү ол белекти онза сонуургааннар. Ылаңгыя кезектиң командири улуг лейтенант Дозорцевке белек дыка-ла таарзынган. Командир тонну тудуп көрүп, кара хураган кежи-биле минчип тургаш каастаан моюндуруун, хөрээн суйбагылап шаг болган.

- Сээң ынааң шевер-ле кыс-тыр, эш гвардейжи сержант – деп, командир мактаан. – Оол база божуп алган дээн сен але?

- Шак-ла ындыг, эш улуг лейтенант.

- Эр хей, Донгак! Оглуң база өзуп олар, кадайың база сени манап орар.

- Оглумну көөр чай чок болган мен, эш командир.

- Дайын деп чүвениң уржуу ол-дур ийин, Донгак – дээш, Дозорцев улуг тынган. – Ажырбас, силер аас-кежиктиг чурттаар силер, оглуңну-даа көөр сен. Фашистерни удавас күрүне кызыгаарындан үндүр сывыргаш, уязынга барып чылча шаап каар бис. Төрээн Тываңче чана бээр сен. А мен…а мен төрээн Москвамга чаа бажыңнар тудар мен. Мен тудугжу чораан кижи болгай мен, эш сержант. Бо кончуг каргыштыг дайын деп чүве мени солдат кылып кааны ол-дур ийин.

- Мен ук-ызыгуурумдан малчын арат кижи мен, эш командир.

- Солдат болуру түр херек-тир ийин.

- Уттундурбас чылдар. – Ю. Ш. Кюнзегеш, Н.К. Тава-Самбу. – Тываның ном үндүрер чери. - Кызыл – 1965. – 104-105-ки арыннар.

ТР-ниң Национал архиви Ада-чурттуң Улуг дайынынга Тиилелгениң 80 чыл оюнга белеткээн.