Президент Владимир Путинниң эгелээни «Узун болгаш идепкейжи назын» национал төлевилели-биле кадык камгалалының эгеки чадазын чаартыр программаны боттандырып, бо чылын Тожу кожууннуң элээн каш суурларында кадык камгалал албан черлериниң инфратургузуу чаартынып турар. Чазылары, Ий, Адыр-Кежиг суурларда чаа фельдшер-акушер пунктуларын тудар, а кожуун төвү Тоора-Хемде төп кожуун эмнелгезин бүрүнү-биле септээр ажылдар чоруп турар.
Тудуг организациязы-биле чарган керээде чылыдылга, суг хандырылгазы, канализация системаларын тударындан аңгыда, чоок-кавы девискээрлерин чаагайжыдары болгаш ногаажыдары база кирген.
Чазылары суурда фельдшер-акушер пунктузун ажыглалче кииреринге белен. Тудуг ажылдары доозулган, эт-септи болгаш дериг-херекселдерни салып, чагыкчыларның сөөлгү сагындырыгларын эдип турар. Чазылары суму чагыргазының даргазы Диана Саин-Белек суурунда чаа фельдшер-акушер пунктузунуң ажыдыышкыны өөрүнчүг болгаш үр үеде манаан болуушкун болган деп демдеглээн. Чазылары дээрге кожуунда эң ырак база чедери берге суурларның бирээзи. Тоора-Хемден аңаа чедир хемнеп 300 километр чоруур. Чайгы үеде машина-биле чедери болдунмас, ынчангаш тудуг материалдарын Ноян-Хөл хөлдү кежир кышкы оруктап чедирер.
Ийи суурда чаа фельдшер-акушер пунктуларын ам-даа тудуп турар. Объектиде ажылдарның 70 хуузу доозулган: кудукту өрүмнээн, септикти салган, таваан куткан, ханаларын туткан, амгы үеде иштики ажылдар чоруп турар. Ажылга херек материалдарны шуптузун чедирген. Амгы үениң, чараш, аянныг тудуун долгандыр брусчатканы чадар.
Тожунуң кожууннуң төп эмнелгезиниң Тоора-Хемде поликлиниканың үндезин септелгези доозулган. 1936 чылда туттунган тудугга эки септелге чаңгыс-даа кылдынмайн турган. Чай дургузунда поликлиниканың ханаларын болгаш шалазын чаартып, дээвиирин долузу-биле солааш, суг хандырылга системазын солуп, таваан быжыглааш, даштын чаартып кылган.
ТР-ниң Кадык камгалал яамызының дыңнатканы-биле алырга, федералдыг болгаш регионалдыг ийи программа-биле поликлиниканы септеп турар. Кадык камгалалының эгеки чадазын эде чаартыр программада көрдүнген акшаландырыышкындан аңгыда, регионалдыг бюджеттен акшаландырыышкынны кады чорудуп турар.
Көдээ суурларда чаа объектилер тудуу эмнелге ажылдакчыларының-даа, тус черниң чурттакчыларының-даа хей-аъдын көдүргенин Тожу кожууннуң төп эмнелгезиниң кол эмчизи Эрес Куулар демдеглээн. Материалдар чедирери болгаш тускай мергежилдиглер хаара тудары-биле холбашкан бергедээшкиннер турза-даа, тожуларга шынарлыг эмчи дузазын алырынга таарымчалыг байдалдар тургустунуп турарын ол демдеглээн.
Бо чылдың эгезинде Тожу кожууннуң чедери берге Ырбан суурнуң 250 хире чурттакчыларынга эмчи дузазын көргүзер чаа фельдшер-акушер пунктузу ажыттынганын сагындыраалыңар.
Национал төлевилел күүселдези-биле бо чылын Тывада 10 чаа фельдшер-акушер пунктузун, ийи эмнелге амбулаториязын тудуп, кадык камгалалының беш объектизин чаартып турар.
