Чурттакчы чоннуң хөй кезии амыдыралдың кадык овур хевиринде бердинген российжи он регионнарның санынче Тыва Республика кирген. Росстаттың сан-чурагайын шинчилээн FinExpertiza сайгарылга албанының дыңнатканы-биле алырга, бүгү чуртта 60 муң хире өрегениң чурттакчылары ынаар хаара туттунган.
Шинчилелдерден алырга, кадык амыдыралдың талалакчылары дээрге, шын чемненилгени сагып, дусту, араганы болгаш таакпыны ажыглаарын шеглээн, спорт-биле доктаамал белеткенип турар кижилер болур. 2024 чылда чурттакчы чоннуң кадыкшыл байдалын аралаштыр шинчилээн түңнелдеринде Красноярскстаттың сан-чурагайындан көөрге, Тывада эр кижилерниң 64,3 хуузу, херээженнерниң 92 хуузу таакпы болгаш өске-даа тырттар чүүлдерни ажыглавайн турары демдеглеттинген. Республиканың чурттакчы чонунуң беш кижиниң бирээзи-ле спорчу организацияларже барып турар. Эр улустуң 38 хуузу база херээженнерниң 27 хуузу боттары белеткенип турар болза, 20 хуу эр база 18 хуу херээженнер бир дем-биле кадыкшылга залдарынче барып турар.
Топ-10 регионнар санынче Тывадан аңгыда, Адыгея, Карачаево-Черкесия, Чечен Республика, Кабардин-Балкария, Чуваш Республика, Соңгу Осетия-Алания, Ханты-Манси автономнуг округ, Татарстан база Ингушетия кирген.
Оларның соонда Чукотск автономнуг округ, Алтай база Саха (Якутия) республикалар, Москва хоорай, Волгоград, Свердловск, Мурманск, Москва, Амур областар база Хабаровск край демдеглеттинген.
Шинчилел эки шимчээшкиннерни база илереткен: ооң мурнунда чылга деңнээрге, 2024 чылда кадык амыдыралдың талалакчылары бис деп санаан кижилерниң саны 6 хуу көвүдеп, 11,8 млн кижи четкен. Ол 15 хардан өрү назылыг чурттакчы чоннуң ниити санының 9,7 хуузу болур. Россияда улуг кижилерниң үштүң бир кезии (38 хуузу) боттарының кадыкшылынга тоомча чок бооп турар.
Эр улуска көөрде, херээжен чон (1,7 катап хөй) амыдыралдың кадык овур-хевиринге улуг хандыкшылдыг.
Республикада чоннуң кадыкшылының дугайында сагыш човаашкын регионалдыг чазактың мурнады боттандырар угланыышкыннарның бирээзи болур.
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг Дээди Хуралга Айыткалында ол айтырыгны эчис сорулга кылдыр айыткан.
Регионга эрткен чылын чарлаан Кадыкшыл чылында кижи бүрүзү бодунуң кадыынче кичээнгейни салганын база амыдыралдың кадык овур-хевирин нептередиринче угланган улуг ажыл кылдынганын сагындыраал. Кожууннарга эмнелге инфратургузуун чаартыр, чаа эмнелге албан черлерин тудар айтырыглар келир үениң чугула айтырыглары бооп арткан.
Тывада Кадыкшыл чылында кадыкшылды камгалаар болгаш санаторлуг-курорт адырын хөгжүдер айтырыглар талазы-биле эртем конференциялары кирген хемчеглерниң улуг программазын боттандырган. Ажылчын коллективтерге корпоративтиг кадыкшыл программаларын ажылдадып, ону чаңчыл кылдыр быжыглаан.
Владислав Ховалыг кадык амыдырал, ылаңгыя мага-боттуң шимчээшкини узун назылыг болурунуң кол чылдагааннары деп онзалап демдеглээн. Спорт-биле өңнүктежир байдалдарны тургузары база чогуур инфратургузугну хөгжүдери – кол сорулгалар болуп арткан деп, ол демдеглээн.
