Тыва чаштар төрүттүнериниң талазы-биле Сибирьде мурнуку черде

2003 чылда Тывага 5 738 чаш төрүттүнген, 2022 чылга деңнээрге 325 кижи эвээш. ТР-ниң Күш-ажыл болгаш социал политика яамызының республика чазаанга илеткээн уруглар болгаш ажы-төлдүг өг-бүлелерниң байдалының дугайында күрүне илеткелинде чаштарның төрүттүнериниң дугайында ындыг сан-чурагайны берген.

Сөөлгү беш чылдың иштинден эрткен чылын эң эвээш – 1000 чуртттакчыга онааштыр 16,9 чаш төрүттүнген бол, республика бо көргүзүг талазы-биле Сибирь федералдыг округта бирги, а Россияда Чечняның соонда ийиги черде болуп артпышаан.

Пандемия үезинде Тывага эң хөй чаштар төрүттүнгенин сагындыраал, 2020 чылда 1000 кижиге онааштыр 20,2 чаш. 2021 чылда муң кижиге онааштыр 19,2, а 2022 чылда – 17,7 өпея кылдыр эвээжеп келген.
2023 чылда бүрүткеттинген уругларның эң хөйү эр чаштар болган – 2919 (2022 чылда – 3 083), азы төрүттүнген чаштарның 50,4 хуузу. Кыс уруглар саны оон бичии-ле эвээш – 2 849 (2022 чылда – 2 968).

Өг-бүлениң дун төлү болуп 1 434 чаш, ийигизи кылдыр – 1 393, үшкү база оон дараазында төлдери кылдыр – 2 936 чаштар төрүттүнген. Чаштарның 43 ажыг хуузу бадылгалыг авалардан чаяаттынган. Бүрүткеттинген чаштарның ниити санындан 56,5 хуузу, азы 3 270 чаш – бот-иелерден. Хамааты байдалдың актылар бижидилгези, азы суд чорудуу-биле 1773 чаштың адаларын тодараткан.

Сөөлгү он чылдарда чаштарның хөй төрүттүнгени-биле Тыва Россияда эң «аныяк» регионга санадыр – чурттакчы чоннуң ортумак назыны 30 хар. Чечен Республикада ол назы-хар – 29,1. 2024 чылдың январь 1-ниң көргүзүү-биле алырга, Тывада 18 хар чедир назылыг уруглар болгаш элээдилерниң саны 123 606 кижи четкен, азы чурттакчы чоннуң ниити санының 36,6 хуузу.