«Тыва дылым – ыдык өнчүм» мөөрейниң тиилекчилери

Тываның гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг тускай шинчилелдер институдунуң сөстүктер сектору Бүгү делегейниң төрээн дыл хүнүнге уткуштур вайбер четкилерге «Тыва дылым – ыдык өнчүм» деп республика чергелиг онлайн-мөөрейни эрттиргенин институт дыңнаткан. Ук мѳѳрейниң эрттирилгезиниң организастыг айтырыгларын сѳстүктер секторунуң эртем ажылдакчызы Начын Монгуш белеткеп чоруткан.

Айтырылга тыва дылдың эрткен тѳѳгүзү, амгы байдалы, келир үезиниң дугайында 27 айтырыгдан тургустунган. Ол солун айтырыгларга доктааткан кызыгаарлыг үе дургузунда киржикчи бүрүзү чогуур шын харыыны бээр болгаш эң-не хөй айтырыгларга шын харыылаан киржикчи тиилээр негелдени тургускан турган. Бо чылгы эрттирген мөөрейге ниитизи-биле 21 кижи идепкейлиг киришкен.

Мѳѳрейге киришкен киржикчилерниң аразындан Бии-Хем кожууннуң Сесерлиг ортумак школазының 9-ку клазының ѳѳреникчизи Айда-Сай Салчак шупту айтырыгларга шын харыылааш, «Тыва дылым – ыдык өнчүм» деп республика чергелиг онлайн-мөөрейниң тиилекчизи болган. Айдыс Кара-оол 26 айтырыгга шын харыылааш, 2-ги черге төлептиг болган. Үшкү черге ол-ла школаның 9-ку клазының ѳѳреникчизи Анеля Нончат төлептиг болуп, 24 айтырыгга шын харыылаан.

Тиилекчилерни Тываның гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг тускай шинчилелдер институдунуң директору, тѳѳгү эртемнериниң кандидады В.Д. Март-оол хүлээп ап, байырлыг байдалга институттуң аңгы-аңгы чылдарда үндүргени номнар, сѳстүктер болгаш шаңнал бижиктерни тывыскан.

Институттуң директору В.Д. Март-оол тѳрээн тыва дылывысты кадагалаарынга, ону чонга суртаалдаарынга моон-даа ѳске солун ажылдарны институттуң ажылдакчылары чорудуп турарын, киржикчилерге тыва дылга хамаарышкан ѳске-даа мѳѳрейлерге идепкейлиг киржирин күзээш, оларның удуртукчу башкызы, Сесерлиг ортумак школазының директору Урана Маадыга ѳѳрүп четтиргенин илереткен.

Оон аңгыда, 2024-2033 чылдарда тыва дылды деткиириниң болгаш сайзырадырының тѳлевилел удавас амыдыралга боттаны бээринге, тыва дыл келир үеде делегейниң ѳске дылдары дег Яндекс-очулдурукчуга база кѳстүп келир дээрзинге улуг бүзүрелин илередип, тыва дылдың сайзыралынче угланган сорулгаларны чедип алырынга бир демниг ажылдаарын кыйгырган.

Ужуражылга үезинде филол.э.к. Э.К. Аннай институттуң ажыл-чорудулгазының дугайында кыска таныштырылганы кылган. Сѳстүктер секторунуң башкарыкчы эртем ажылдакчызы, филол.э.к. П.С. Серен тиилекчилерге байырын чедирип, Моолдуң тываларының езу-чаңчылдарының дугайында бижээни номнарын бодунуң ѳмүнээзинден белекке сѳңнээн.

Сѳстүктер секторунуң эргелекчизи, филол.э.к. К-М.А. Симчит тыва дылдың амгы үеде тургустунуп турар берге айтырыгларын келир үеде чогуур деңнелге шиитпирлээриниң дугайында бодунуң үзел-бодалын илереткен.

Сѳѳлгү чылдарда Тываның гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг тускай шинчилелдер институдунуң тыва дылды сайзырадырының талазы-биле эрттирип турары мѳѳрейлер, угаан-бодал сайзырадыр оюннар, “Чоннуң диктантызы” чижектиг хемчеглерге чоннуң киржилгезиниң идепкейи кошкап, тоомчага албайн турары, тѳрээн дылы дээш бот-чоргааралы чедир быжыкпайн турарын эскерип, демдеглезе чогуур.

Тыва дылы дээш сагыжы аарып чоруур чон, эртемденнер, чогаалчылар, артистер, албан черлери бир демниг кады ажылдаары күзенчиг.