«Спорт чурту» деп бүгү-российжи спорт болгаш кадык амыдырал марафонунуң регионалдыг чадазы июнь 19-тан 22-ге чедир Тываның найысылалынга болуп эртер. Мөөрейге кожуун маргылдааларының түңнелдери-биле шилиттинген чыынды командалар республиканың муниципалдыг тургузуглар маргылдааларынга киржир.
1941-1945 чылдарда Ада-чурттуң Улуг дайынынга Тиилелгениң 80 чыл оюнга турскааткан база «Көдээ девискээрлерниң комплекстиг хөгжүлдези» күрүне программазы езугаар боттандырган «Спорт чурту» деп улуг хемчээлдиг спортчу төлевилелди Россияның Көдээ ажыл-агый яамызы организастап турар.
Спортчу хемчег суурлар болгаш биче хоорайлар чурттакчыларының ортузунга кадык амыдыралды болгаш идепкейлиг спортту нептередиринге, спортчу амыдыралче чүткүлдү хевирлээринче, ол ышкаш аныяк салгалдың хамааты болгаш патриотчу кижизидилгезинче угланган. Хемчегниң кол сорулгалары – өг-бүле дыштанылгазының культуразын бедидери, чаңчылчаан үнелиг чүүлдерни быжыглаары, хоорайдан дашкаар девискээрлерге болгаш көдээ амыдырал-чуртталгага таарымчалыг байдалдарны хевирлээри, ол ышкаш күш-культура-биле доктаамал өңнүктежип, «Күш-ажыл болгаш камгалалга белен» бүгү-российжи күш-культура болгаш спорт комплекизиниң шенелде нормативтерин күүседиринге киржип турар хамаатыларның санын көвүдедири.
Марафон элээн каш чадаларда эртер. Тываның кожууннарынга бирги – муниципалдыг чада июнь 8-те доозулган, а ийиги регионалдыг чада бо четвергте, июнь 19-та, Кызыл хоорайга эгелээр. Ол хүн мандат комиссиязы ажылдаар. Июнь 20-де дүъш үезинде, Совет Тываның 5 чылы аттыг стадионга, хемчегниң байырлыг ажыдыышкыны болур. Июнь 20 биле 21 хүннеринде баш бурунгаар ужуражылгаларлыг оюннарны планнаан, а 22-де маргылдааның түңнел оюннары эртер. Марафон иштинде волейбол маргылдаалары июнь 27-ден 29-ка чедир болуп эртер.
Марафонга республиканың аныяк спортчулары болгаш элээдилер, улуг улус, сонуургалдыг спортчулар, чаштар, чурттакчы чоннуң шимченгир эвес бөлүктери киржир. Маргылдаага профессионал спортчулар киришпес.
Программада беш хевирниң маргылдаалары кирген: ГТО нормалары, хол бөмбүү, биче бут бөмбүү, күш-шыдал экстрими, өг-бүле старттары.
Киржикчилерни, шаңналдыг черлер алганнарны болгаш тиилекчилерни дипломнар, кубоктар болгаш медальдар-биле шаңнаар, а эң-не тергииннер август айда марафоннуң бүгү-российжи чадазынче аъттаныптар.
«Спорт чурту» бүгү-российжи марафон муң-муң киржикчилерни – биче хоорайларның улуг-бичии чурттакчыларын чыып, чыл санында-ла улгадып турар. Бирги марафон 39 регионну, ийигизи 57 регионну хаара туткан, а 2025 чылда маргылдаа бистиң чуртувустуң 65 ажыг субъектизинге, ооң иштинде Тывага болуп эртер.