«Экологтуг чаагай байдал» национал төлевилелче кирип турар «Арга-арыг камгалалы» федералдыг төлевилел-биле арга-арыгны катап тургузар хемчеглерни боттандырары – ТР-ниң Арга-арыг болгаш бойдус ажыл-агый яамызының кол даалгаларының бирээзи.
Бо чылын 10246 гектар ажыг арга-арыг фондузун катап тургузары планнаттынган. Арга-арыг участоктарын хөлезилеп турарлар арга-арыгны катап тургузар хүлээлгелерин күүседип, Балгазын, Таңды база Шагаан-Арыг арга-арыг ажыл-агыйлар девискээрлеринде 1000 ажыг гектар шөлде арга-арыг культураларының өзүмнерин тарып олурткан. Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг регионнуң арга-арыг курлавырларын камгалап арттырар эгелээшкинни хүлээнип алган компанияларның үлүг-хуузун демдеглээн.
«Голевская» ДРК», «Росчетки Сибирь Тываэнерго» организациялар база Куулар хууда сайгарлыкчы арга-арыг культураларын тарыыр хемчеглерге улуг үлүг-хуузун киирген.
«Бо чылын арга-арыг участоктарының хөлезилеп турарлар ажыл-чорудулгазының аайы-биле бойдуска чедирген когаралын эгидер сорулга-биле арга-арыгны катап тургузар ужурлуг хүлээлгелерин күүсеткен. Алдын казып тывар, тудуг ажылдарынга азы өске-даа ажыл-чорудулгага дээш хоойлу езугаар ыяш кезип турар компаниялар үш чыл дургузунда ажыглаан девискээри хире шөлдүг черге ногаан өзүмнерни олуртуп, арга-арыгны катап тургузар ужурлуг» – деп, Владислав Ховалыг бодунуң телеграм-каналынга арга-арыгны катап тургузарының чугулазын демдеглээн.
Октябрьда «Росчетки Сибирь Тываэнерго» компанияның энергетиктери эрткен чылын улуг өрттен когараан Таңды кожуунга үш муң хадыларны олурткан. Организаторларның демдеглээни болза, бо экологтуг акция төрээн чериниң бойдузун камгалаарынга үлүг-хуузун киирер күзелдиг республиканың энергетиктерин каттыштырган.
Арга-арыгны катап тургузар ажыл-чорудулгага күрүне мониторингизи-биле арга-арыгны катап тургузарынга тускай болгаш планныг хову шинчилелдери чорудуп турарын демдеглезе чогуур. «Росарга-арыг камгалалы» ФБА-ның салбыры болур «Тыва Республиканың арга-арыг камгалаар төвүнүң» специалистери күрүне хайгааралының графиги езугаар чылдың-на чаш арга-арыгның байдалын, арга-арыгның катап тургустунуп турарының шимчээшкинин база арга-арыг курлавырларын катап тургузар талазы-биле чоруткан хемчеглерниң үре-түңнелдерин хынаар ажылдарны чорудуп турар.
Арга-арыг яамызы геологтуг шинчилелдер кылырынга, ажыктыг казымалдар тывыжын болбаазырадырынга, суг шыгжамырларын, ооң объектилерин тударынга арга-арыгны хөлезиге ап турарлар арга-арыг культураларының үрезинерин, өзүмнерин тарып олуртурундан аңгыда, арга-арыг үнүштерин тараан хүнден эгелээш үш чыл дургузунда оларның агротехниктиг ажаалдазын хандырар ужурлуг деп, тайылбырлаан.
Тываның девискээринде арга-арыг участоктарын хөлезилеп турарлар 2020 чылдан 2025 чылга чедир ниитизи-биле 2470 ажыг гектар ниити шөлге арга-арыгны катап тургузар ужурлуг. Бо хүнге чедир 2237 гектар ажыг черде ажылдар доозулган.
«Бистиң регионнуң турум хөгжүлдезинче угланган арга-арыг камгалаар хүлээлгелерниң күүселдезин кичээнгейлиг хайгаарап, инициативаларны ам-даа деткиир бис» – деп, Владислав Ховалыг бодунуң телеграмм-каналында демдеглээн.
