Тывада тускай шериг операциязының айтырыгларының талазы-биле чөвүлел тургустунуп турар

Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг республиканың шериг албан-хүлээлгелиглери-биле дүүн ужурашкаш, Президент Владимир Путинниң эгелекчи саналынга даянгаш, тускай шериг операциязының киржикчилеринге «Маадырларның үези» чаа өөредилге программазын эгелээрин сайгарып чугаалашкан.

Тускай шериг операциязының айтырыгларының талазы-биле чөвүлелди тургузар дугайында чарлаан ужуражылгага дайынчы хөделиишкиннер хоочуннары, республика яамылары биле албан черлериниң, муниципалдыг районнарның, республика чурттакчыларының албан-хүлээлге эрттирип турары шериг кезектериниң төлээлери киришкен.

Ол ышкаш 55115, 21005, 1010, 21005, 30926, 71436, 10103, 30926, 71436, 71436, 21634, 3539 дугаар шериг кезектериниң хууда составының төлээлери, хоочуннар база амгы шериг албан-хүлээлгелиглери база аңаа олурушкан. Оларның чамдыызы кыска шөлээзинде келген болза, өскелери – балыглангаш, эмнеткеш, албан-хүлээлгезинден хостаттырган оолдар. Ол ышкаш Чечняга, Сирияга дайынчы хөделиишкиннерге киришкен хоочуннар база бар.

Владислав Ховалыг Президент Владимир Путинниң шериг хөделиишкиннериниң хоочуннарынга тускай өөредилге программазын ажылдадып эгелээриниң дугайында шиитпирин сагындырган, «…Россияга бараан болган кижилер – езулуг элита ол-дур. Күш-ажылчылар, дайынчылар. Россияга боттарының бердингенин ажыл-херээ-биле бадыткаан. Шак ындыглар кажан-даа аткаарлавас, бүзүрелди ышкындырбас база дүжүп бербес. Өөредилге системазында, хөй-ниити каттыжыышкыннарында, күрүне компанияларында, бизнесте башкарыкчы туруштарже үнүп, регионнарны, бүдүрүлгелерни, ада-чурт төлевилелдерин олар удуртурлар».

Марттың 1-ден аңаа киржир билдириишкиннерни хүлээп эгелээн программаның сорулгазы – күрүне болгаш муниципалдыг эрге-чагырга органнарынга, ол ышкаш күрүне компанияларынга ажылдаар кылдыр тускай шериг операциязының киржикчилериниң аразындан бедик мергежилдиг, ханы билиглерлиг удуртукчуларны белеткээр. Программа удуртуп-башкарылганың амгы арга-хевирлеринге база технологияларынга, командалыг ажылдаарынга, тускай шериг операциязының киржикчилериниң хууда өзүп-сайзыраарынга өөредир.

– Хөй-ниити ажылының, хамааты ниитилелди хевирлээриниң, өзүп олурар салгалдың ада-чуртчу кижизидилгезиниң мурнунга силерден өскеде кымнар турар боор. Силерниң ат-алдарыңар болгаш арга-дуржулгаңар – республиканың болгаш чурттуң чаагай чоруу дээш ниитилел-политиктиг ажылга быжыг үндезин апаар – деп, Владислав Ховалыг чугаалаан.

Тываның Баштыңы нарын айтырыгларны шиитпирлээринге дайынчы хөделиишкиннер хоочуннарының, эрге-чагырга органнарының болгаш хөй-ниити организацияларының аразында удур-дедир ажылдажылгазының дээштиг системазын тургузарын киржикчилерге саналдаан. Ол ужуражылганың киржикчилеринге боттарының саналдарын, бодалдарын, үнелелдерин чугаалап, шупту төлевилелдер база угланыышкыннар талазы-биле кады ажылдажылганың хевирлерин сайгарып чугаалажырын саналдаан.

Дайынчы даалгаларны шынарлыг күүседиринге солдаттың дайынчы хей-ады, ооң сагыш-сеткилиниң байдалы салдарлыг деп, сөс алган дайынчыларның хөй кезии демдеглээн. Бир эвес төрээн болгаш чоок кижилеринден, чаңгыс чер чурттугларындан, төрээн чериниң чазаандан деткиишкин барын дайынчы билип турар болза, хей-ады бедиир. Дээди кол командылакчының талазындан деткимче дыка улуг ужур-уткалыг.

– Дээди кол командылакчыга деткимчези, бүзүрели дээш, четтиргенивис илереттивис. Биске доктаамал көргүзүп чоруур гуманитарлыг болгаш өске-даа ачы-дузалары дээш, Тываның Чазаанга четтирдивис. Кыска шөлээде келдим. Элээн каш айтырыгларны шиитпирлежип бээрин дайынчы эштерим дилээн турган. Тимур Борисовичиниң киржилгези-биле, шупту айтырыглар шиитпирлеттингенинге өөрүп четтирдим. Чурттуң болгаш бистиң республиканың хөгжүлде сайзыралы дээш үлүг-хуувусту киириштирип, ам-даа кады ажылдаар бис – деп, ийиги мотоадыгжы батальоннуң халдаашкын ротазының командириниң оралакчызы чугаалаан.

– Өөредилге программазы – тускай шериг операциязының киржикчилеринге дыка улуг деткимче. Бистиң аравыста бюджет, күрүне организацияларынга ажылдап, хөй-ниити каттыжыышкыннарынга бактаап турган кижилер бар. Өөредилге амыдыралчы болгаш алган дайынчы арга-дуржулгазын оон-даа ыңай ажыглаарынга дузалаар. Чүгле харыысалгалыг өөренир херек – деп, 55115 шериг кезээниң дайынчызы чугаалаан.

Кадрлар программазының бирги агымынга киржир хоочуннарның база шериг албан-хүлээлгелиглерниң даңзызын тургузар ажыл республикада эгелээнин, ТР-ниң Чазак Даргазының оралакчызы Айдын Чюдюк дыңнаткан. Тускай шериг операциязының айтырыгларының талазы-биле чаа тургустунган чөвүлел айтырыгны хыналдага алыр.

Президентиниң демдеглээни болза, албан-дужаалы болгаш эргелеринден хамаарылга чокка, дээди эртемниг база удуртукчу арга-дуржулгалыг шериг албан-хүлээлгелиглер база хоочуннар программага киржир. Ынчангаш дээди эртемниг, хамааты мергежилдиг тускай шериг операциязының киржикчилеринге болгаш хоочуннарынга ол айтырыг чугула. Чаа тургустунган чөвүлел органы ол айтырыгны база холга алыр.