Тываның көдээ ажыл-агый эртемденнери тыва өшкүлерниң уксаазын бадыладыр дээш эртем-шинчилел ажылдарын чорудуп эгелей берген. Бо хүннерде Тывада чеже тыва уксаалыг өшкүлер бар дээрзин санап үндүрер ажылды кожууннарда аңгы-аңгы бөлүктер чорудуп турар.
Тываның көдээ ажыл-агый талазы-биле эртем-шинчилел институдунуң улуг эртем ажылдакчызы, көдээ ажыл-агый эртемнериниң кандидады Чечена Самбухөөге удурткан ажылчын бөлүк Улуг-Хем кожууннуң малчын коданнарын кезип, тыва уксаалыг өшкүлерни чизелеп чораан.
Ажылчын бөлүкче көдээ ажыл-агый яамызының консультантызы Адыгжы Аңгакпан, Тываның күрүне университединиң көдээ ажыл-агый факультединиң зоотехник салбырының студентизи Агыжык Монгуш, кожууннуң көдээ ажыл-агый эргелелиниң кол зоотехниги Урана Монгуш, Тываның мал эмнээр төвүнүң кожуунда салбырының мал эмчизи Айдыс Маадыр-оол кирип турар. Олар Ийи-Тал, Хайыракан, Торгалыг девискээринде аалдарның өшкүлерин чизелээн.
Чечена Сандыевнаның чугаазы-биле алырга, тыва уксаалыг өшкү соокка шыдамык, анайлары доругуучал, эъткир, эъди тускай, чаагай амданныг, чаа доңмас, эъди-даа, сүдү-даа эм шынарлыг бооп турар. Ооң чылдагааны черлик те, чуңма-биле хайнактажы бергенинден база оъттап турар оъдунда бооп чадавас деп турар. Ынчангаш тыва уксааны бадыладыр дээш, кожуунда чеже тыва уксаалыг өшкүлер барын, чизелеп тургузуп турары ол. Аңгор өшкүлер-биле хайнактажы берген өшкүлерниң санын база бир аңгы бөлүкке санап тургузар.
Ийи-Тал, Хайыракан малчыннарында тыва уксаалыг өшкүлер эвээш болган. Торгалыгның аалдарында тыва уксаалыг кызыл, кара, ала-шокар өшкүлер хөйү-биле демдеглеттинген. Оларны дөгерезин чизелээш, хар-назынын үндүргеш, дугаарлап каан.
Арткан сумуларже тыва уксаалыг өшкүлер илередир ажыл ам-даа уламчылаар.
«Улуг-Хем» солунундан
Фоточуруктар «Улуг-Хем» солуннуу