Тываның мал ажыл-агыйларында мал оолдаашкыны төнүп турар. Республикада шээр мал оолдаашкының үезинде 322,6 муң анай-хураганны алганын Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг бодунуң блогунда дыңнаткан. Бо чылын планнаанындан 7,3 хуу хөйге малдың чаш төлүн алган. 100 баш төрүүр малга онааштыр 75 хууну, азы пландан 5 хуу хөй болган.
Ындыг-даа болза, Тываның Көдээ ажыл-агый яамызының тускай мергежилдиглери мал оолдаашкыны эки эрткен деп түңнээн. Чымчак болгаш эвээш харлыг кыштың, ол ышкаш мал чеминиң четчир курлавырының ачызында, малдың чаш төлүнге чидириг болбаан болгаш шуптузун онча-менди камгалап алган.
Мал ажыл-агыйларында чаш малдың нормадан эвээш болганын бүдүрүкчү малдарның чедишпезинде деп тайылбырлаан, чартык сая өшкү, хойга чүгле 3714, азы тарып боозадылганы хандырарынга херек хемчээлден ийи катап эвээш кошкарлар база хуналар бар.
Владислав Ховалыг Өвүр кожуунга ажыл-албан аайы-биле чорааш, Владимир Монгуштуң аалынга тус черниң малчыннары-биле ужуражып, олар-биле шээр малдың баш санын көвүдедериниң болгаш ооң продукциязын экиждериниң айтырыгларын чугаалашкан.
«Шээр малдың шынарын экижидер, ол ышкаш бүдүрүкчү кошкарлар болгаш хуналар санын көвүдедир херек. Республиканың аңгы-аңгы кожууннарындан арга-дуржулгалыг малчыннар, муниципалдыг тургузугларның көдээ ишчилери-биле эгин кожа кады ажылдап чоруур идепкейлиг төлээлер-биле удавас ужуражып, адырны хөгжүдериниң хемчеглерин ажылдап кылырын дугуруштувус. Июльдуң 18-тен 20-ге чедир болур республиканың малчыннар байырлалы «Наадымда» херек кырында чедип алдынган үре-түңнелдерни үндүрер бис» – деп, Тываның Баштыңы демдеглээн.
Бо хүнде малчыннарның кол сорулгазы – малдың чаш төлүн камнап арттырары, ону чайгы одарже көжүп чоруурунга белеткээри. Чаш малды тарыыр ажылды кылыр ужурлуг мал эмчилериниң чүъгү улуг. Оон аңгыда, бо чылдан эгелеп шупту мал ажыл-агыйлары «Хорриот» электроннуг системаже малын демдектедип база демдегледип бүрүткедири албан, ол чүгле малдың өң-чүзүнүн база чизезин эвес, а профилактиктиг, шинчиир болгаш эмнээр хемчеглерни чорударын хандырар.
Владислав Ховалыг Тываның кожуун чагыргаларынга малдың чаш төлүн кадагалап арттырарынга болгаш мал-маганны чайлагларже көжүрериниң мурнунда оларны тарыдарынга бүгү-ле деткимчени көргүзерин дааскан. Тываның Көдээ ажыл-агый яамызының тускай мергежилдиглериниң арга-сүмелеринге даянып, кожуун бүрүзүнге бүдүрүкчү малдар одарларын тургузары-биле, эр хураганнарны болгаш анайларны чыырын муниципалдыг көдээ ажыл-агый эргелелдеринге дааскан.
Бир эвес хой болгаш өшкү ажыл-агыйларында мал оолдаашкыны доозулган болза, мыйыстыг улуг бода мал болгаш чылгы ажыл-агыйларынга ол ам-даа уламчылавышаан.
Майның сөөлгү неделязында шупту хевирниң ажыл-агыйларында 52,6 баш муң бызааны алган, азы 68 муң баш алыр планның 77,4 хуузу. 30,6 муң баш кулуннар алыр план бөгүнде 84,1 хуу чедип, 25,8 муң башты камгалап алган. Тевелер оолдаашкыны уламчылап турар, июньнуң ийиги он хонуктарында ол доостур.