"Хорриот” системазын ажыглап эгелээн соонда чурт иштинде малдың баш саны элээн тодаргай апарган. Бо хүннерге чедир сан-чурагайлар-биле алырга, Тывада малдың баш саны сая чедип турар. Эъттиң үнези канчаар-даа аажок улгаткан, ынчангаш, чүгле Тываны эвес, а бүгү Россияны шынарлыг эът-биле хандырар айтырыгга база үлүүвүс киирип болур бис.
Малчыннарывысты онза дүвүредип турар айтырыгларның бирээзи – ажылчын холдарның чедишпези. Ылаңгыя кыргылда, кажаа коптарары, хой чуулдазы, мал оолдашкыны дээн ышкаш сезоннуг ажылдарга дузалажыптар кижилер тывары берге апарган. Ынчангаш социал керээ, вахталап ажылдаары, ажыл чоктар даңзызында турар хамаатыларны хаара тудары дээн хевирлиг аргаларны дилеп тыварын Күш-ажыл яамызынга даастым. Кыргылда чорудар пунктулар ажыдар төлевилелдиг кижилерни социал керээ шугуму-биле деткиир талазы-биле ажыл чоруттунуп турар.
Аныяктарны мал ажылынче хаара тудар дизе, кандыг хемчеглерни ажылдап кылза чогуур деп айтырыгны база чугаалаштывыс. Ырак черлеривисче интернет харылзаазын киирип турарывыс ук айтырыгга бир эки салдарны чедирер деп идегел бар.
Кеш-дүк дужаар, болбаазырадыр талазы-биле айтырыг шору шиитпирлеттинип эгелээнинге өөрүп турарын малчыннар дыңнатты. Ынчалза-даа кожууннарда дүк хүлээп алыр пунктуларның ажылын ам-даа идепкейжидери чугула. Чылгы малдың челин октавайн, болбаазырадып болур аргаларын өөренип көөрүн база дугуруштувус.
Мал азыраан кижи бүрүзүн дүвүредип турар айтырыг –бөрүлер аглаар ажылды база ара соксатпайн, ам-даа уламчылаарын даастым.
Мал ажылы-биле холбашкан бир чидиг айтырыг эът өртээ. Ынчангаш мал азырап чоруур улус боттарынга каража чок, а чонга таарымчалыг өртекке садып болур кылдыр көдээ ажыл-агый рыноктарынга садыглаар олуттарны кожуун бүрүзүнге быжыглаарын шиитпирледивис. Шак бо бүгү чугаалашкан айтырыгларывысты чогуур документ-саавырны ажылдап кылгаш, боттандырар бис" – деп, Владислав Ховалыг бодунуң блогунда бижээн.