Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг ооң дугайында бодунуң албан езузунуң блогунда дыңнаткан. Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг база Күрүнениң Эрмитаж музейиниң чиңгине директору Михаил Пиотровский документиге атты видеохарылзаа таварыштыр салган.
Тываның талазындан регион Чазааның, Культура яамызының, Алдан-Маадыр аттыг национал музейниң, Тыва Республиканың ажыл-чорудулганың чамдык хевирлерин лицензиялаар албан чериниң төлээлери киришкен. Күрүнениң Эрмитаж музейин ооң удуртулгазы болгаш ажылдакчылары, ол ышкаш Мурнуу-Сибирь археологтуг экспедициязының начальниги Константин Чугунов төлээлээн.
Чиңге-Тей-I базырык комплекизиниң археологтуг эдилелдерин эртем талазы-биле шинчилээриниң, катап тургузарының, кадагалаар болгаш эде кылырының негелделерин ат салган документиде тодараткан. Дугуржулга Россия Федерациязының Конституциязының болгаш Россия Федерациязының хөй националдыг чонунуң, ооң иштинде тываларның, амгы болгаш келир салгалынга культурлуг өнчү-хөреңгини кадагалап арттырарын магадылаан «Россия Федерациязының чоннарының культурлуг өнчү объектилериниң дугайында» федералдыг хоойлунуң негелделеринге үндезилеттинген.
Бо дугуржулга езугаар Күрүне Эрмитажының эң шыырак тускай мергежилдиглери Бии-Хем кожуунда тывылган Чинге-Тей-I комплекстиң онзагай археологтуг тывыштарын 2028 чылга чедир шинчилеп, катап тургузуп, кадагалап арттырарын хандырар деп Владислав Ховалыг демдеглээн. «Бо ажылдар эрткен чүс чылдың эгезинден тура чорудуп турар кады ажылдажылгавыстың уламчызы-дыр» – деп, Владислав Ховалыг дыңнаткан.
Күрүне Эрмитажының эртем-шинчилел талазы-биле чиңгине директорунуң оралакчызы Георгий Вилинбаховка археологтуг тывыштарны эртем талазы-биле шинчилеп, катап тургузуп, кадагалап, эде чаартыр комплекстиг ажылдың ниити удуртулгазын дааскан.
2022 чылда Тываның Хааннар шынаазынга Константин Чугуновтуң удуртканы Эрмитажтың экспедициязы археологтуг ажыдыышкынны кылганын, оон тывылган чүүлдерни шинчилээнин Владислав Ховалыг сагындырган. Археологтуг казыышкыннар үезинде бистиң эрага чедир VII чүс чылдың төнчүзүнде – VI чүс чылдың эгезинге хамааржыр алдын каасталгаларлыг, чепсектиг база улуг хөрек демдектиг бай-шыырак скиф дайынчының хөөрү тывылган. «Тываның төөгүзүнге улуг ужур-уткалыг ол кайгамчык артефактылар Эрмитажтың мастерлериниң холунга чаа амыдыралды алыр. Бо кады ажылдажылга бистиң Национал музейивиске болгаш бүгү республикага байлак культурлуг өнчүвүстү шинчилээриниң чаа оруктарын ажыдар» – деп, Тываның Баштыңы демдеглээн.
Күрүне Эрмитажының күжениишкиннериниң ачызында Тыва Республика амгы үеде «Аржаан-2» базырык комплекизиниң археологтуг коллекциязы-биле бүгү делегейде сурагжаанын Владислав Ховалыг демдеглээн. Тыва Республиканың Национал музейинде хөй санныг туристерни хаара туткан скиф алдынының аңгы залы ажылдап турар.
Владислав Ховалыг Тываның Чазааның өмүнээзинден Күрүне Эрмитажынга Чиңге-Тей-I базырык комплекизиниң археологтуг тывыштарын катап тургузар болгаш кадагалаар ажылдарны чорударынга чогуур деткимчени көргүзеринге беленин чугаалаан.
ТР-ниң Национал музейи биле Күрүнениң Эрмитаж музейиниң культура талазы-биле кады ажылдажылгазы ХХ чүс чылдың 30 чылдарда эгелээн. Ынчан Эрмитаж Тыва Арат Республиканың Күрүне музейин тургузарынга улуг деткимчени көргүзүп, катаптаттынмас экспонаттарны, ооң иштинде XVII-XIX чүс чылдарның барыын европейжи болгаш орус чурукчуларының ажылдарын, ортаа чүс чылдарның чепсектерин болгаш рыцарь дериг-херекселдериниң коллекциязын белекке берген. Эрмитаж тыва музейге реставраторларны белеткээринге дузалажып, археологтуг экспедициялар үезинде ажылдакчылар-биле найыралчы харылзааны тургускан.