Тываның Чазааның 2022 чылда ажыл-чорудулгазының түңнелдерин чон эки деп үнелээн

Эрзин кожууннуң Бай-Даг болгаш Мөрен сумуларының чурттакчылары Тываның Чазааның 2022 чылда ажыл-чорудулгазының түңнелдери болгаш 2023 чылда мурнады көөр сорулгалары-биле танышкан.

Республиканың одалга болгаш энергетика сайыдының албан-хүлээлгезин күүседип турар Эдуард Кууларга удурткан Тываның Чазааның ажылчын бөлүү, Дээди Хуралдың даргазы Кан-оол Даваа ук сумуларның чурттакчыларының саналдарын, чагыгларын, дилеглерин болгаш күзээшкиннерин демдеглеп, протоколче киирген.

Бай-дагжылар эргижирээн электри четкилерин болгаш аргыжылга оруктарын септээринге, ижер сугнуң шынарынга, немей кудуктар тургузарынга, бок төгеринге көрдүнмээн черлерде овааланы берген бокту аштап арыглаарынга, хөмүр-даш өртээнге хамаарыштыр айтырыгларны көдүрген.

Эдуард Куулар чуртталга-коммунал ажыл-агый яамызының шугуму-биле амгы үениң кудуктарын тургузарын болгаш бок төгеринге көрдүнмээн черлерде овааланы берген бок-сакты аштап арыглаарын дыңнаткан.

Бай-Дагда кудуктарны совет үеде тургускан болгаш эргижирээн, сугнуң шынары санитарлыг негелделерге дүүшпес. Оон аңгыда хат хадаан соонда-ла чырык өжер. Чурттакчыларның амыдыралга ажыглаар техниказы база өрттенип турар. Сумуга чырык хандырылгазын үзүктелиишкин чок хандырары-биле «Тываэнерго» акционерлиг ниитилел-биле электри четкилерин септелге программазынче киирер дээш кады ажылдаарын сайыт чугаалаан.

Мөренниң башкылары эрткен чүс чылда туттунган школаның үндезин септелгезин чорудар азы чаа оран-саваны тударының айтырыын көдүрген. Чыл келген тудум өөреникчилерниң саны немежип турары-биле кабинеттер чедишпестеп турар. Школачылар аңгы-аңгы оран-савада кичээлдеп турарындан өөредилге ажыл-чорудулгазынга шаптыктыг болуп турарын башкылар демдеглээн.

Сумуда соталыг харылзаа айтырыы база нарын, интернет дыка оожум ажылдаар. Амгы үениң технологияларын ажыглаарда, интернет чугула херек. Школа интерактивтиг самбыралар, ноутбуктар болгаш өске-даа нарын техника-биле чаартынган. Сумуда “МТС” соталыг операторнуң харыылзаазы бар. Бо айтырыглар шупту мөренчилерни дүвүредип турар.

Бо чылгы чаартылга – Мөренге эмчи амбулаториязы туттунары. Ооң эрги оран-савазын музейге аңгылаарын мөренчилер саналдаан.

Тываның Чазааның 2022 чылда ажыл-чорудулгазының түңнелдерин чон эки деп үнелээн. Чагырга чериниң удуртулгазы кожууннуң нарын айтырыгларын шиитпирлээр дээш Тываның Чазаа-биле сырый харылзаалыг ажылдап турар.

Тываның солдат иелер комитединиң удуртукчузу Эремаа Доржу ажыл-чорудулгазы-биле таныштырып, тускай шериг операциязында киржип турар дайынчыларның чоок кижилериниң айтырыгларынга тодаргай харыыларны берген.

Эрзин кожууннуң чагырга чериниң даргазы Шораан Шомбун эрткен чылын кожуун мал-маганның өзүлдези-биле республикада мурнукку одуругларны ээлеп турарын дыңнаткан.

– 2022 чылда кожуунда мал-маган өзүп, бедик деңнелче үнген. Чылгы малдың саны 10000 муң ажа бергени – бистиң улуг чедиишкинивис. Бо көргүзүглер-биле Тывада бирги черже үнгенивис ол. Шээр малдың саны 143000 муң хире, бо база дыка эки көргүзүг. Бода малдың саны 8000 ажып турар.

Эрткен чылын «Эзирлерниң уязы» төлевилел-биле Мөрен сумузунга спорт залын ажыткан. Бо чылын Бай-Даг сумузунга тудар. Ол ышкаш «Улусчу көвүрүг» төлевилелдиң чорудуу-биле Мөрен биле Нарын сумуларынга ийи чаа көвүрүгнү ажыглалче киирген. Көвүрүг кежии-биле хөй санныг малчын турлагларже, одар-белчиирже, сиген кезер черлерже таарымчалыг орукту ажыткан.

Культура бажыңнарынга хамаарыштыр алыр болза Эрзинде клубтуң серизин болгаш чылыдылга системазын, Нарында чылыдылга системазын септеп чаарткан – деп, эрткен чылын кожуунга чаартылга ажылдары-биле Шораан Шомбун таныштырган.


«Таарымчалыг хоорай хүрээлеңин тургузары» деп федералдыг төлевилелиниң, “Көдээ черлерниң комплекстиг хөгжүлдези” федералдыг программаның, национал болгаш регионалдыг төлевилелдерниң ачызында кожуун, сумуларда хөй-ниити девис¬кээрлерин чаартып, уруг-ларга спорт болгаш ойнаар шөлчүгештерни тургузуп, тудуг объектилерин ажыглалче киирип турар.

Чуруктарны Буян Ооржак тырттырган