2023 чылда бадылаан Тыва дылды хөгжүдериниң база деткиириниң күрүне эчис сорулгазының бир угланыышкыны – тыва дылды чурагайжыдары.
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның даалгазы езугаар, Тываның гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг тускай шинчилелдер институдунуң дыл талазы-биле эртемденнери эчис сорулганы боттандырар шупту хемчеглерниң, ооң иштинде Интернет-шөлүнче тыва дылды киирериниң, бирги ээлчегде ооң шын бижилгезиниң системазын тургузарының база «Яндекс. Очулдурукчу» онлайн-сервисче тыва дылды киирериниң саң-хөө-экономиктиг үндезиннерин санап эгелээн.
Владислав Ховалыг Дээди Хуралга Айыткалында, тыва дылды чурагайжыдарының өөредилге-методиктиг комплекстерни тургузарынга, дылды хөгжүдериниң эчис сорулгазын боттандырарынга бүгү-ле херек санаашкыннарны белеткээрин гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг тускай шинчилелдер институдунга дааскан турган.
Тываның гуманитарлыг болгаш тускай социал-экономиктиг шинчилелдер институдунуң директорунуң тускай угланыышкыннар талазы-биле оралакчызы Оттук Иргит Тываның Баштыңының шаңнал акшазы-биле тыва дылды чурагайжыдар төлевилел боттандырылгазынче эрткен чылын киргенин дыңнаткан. Мөөрейниң тиилекчизи, институттуң дыл билиглериниң талазы-биле секторунуң эртем ажылдакчызы Чойган Ондар идепкейжилер болгаш эки турачыларның күжү-биле 400 муң хире тыва-орус чергелешкек домактарны бөгүнде чыгган. Интернет шөлүнче ол домактар тургузугларын чоорту киирери – ажылдың дараазында чадазы. Тыва дыл бо чылдың төнчүзүнде «Яндекс. Очулдурукчуга» көстүп келиринге төлевилелдиң авторлары идегеп турар.
– Төлевилел күүселдезин ам-даа уламчылаар, ындыг болганда акшаландырыышкын болгаш чиге доктааткан хөделиишкиннер херек. Тываның Баштыңының даалгазы-биле, эчис сорулганы боттандырар шупту хемчеглерниң саң-хөө-экономиктиг үндезиннерин амгы үеде белеткеп тур бис. Федералдыг болгаш бюджеттен дашкаар акша-хөреңгини хаара туткан регионалдыг тускай сорулгалыг программаны ажылдадыр – деп, эртемден демдеглээн.
Тыва дылдың долу ажыглалынга байдалдарны тургузарынче угланган хемчеглерни ажылдап кылыры база ооң түңнелинде – дылдың өскерлиишкинин доктаадып, уруг-дарыгга арыг тыва дылды дамчыдарын чедип алыры – үр хуусаалыг планның кол айтырыы ол дээрзин сагындыраал.
Тыва дылдың хөгжүлдезин деткиир күрүне программаларын ажылдап кылгаш, эчис сорулганың өзээн тургузар.
