2025 чылда Тываның орукчулары тудуг-септелге ажылдарынга чаа технология – асфальт шывыын катап ажыглап эгелээн. Бо технология эрги асфальт шывыын үүрмектээш, ооң соонда ону сай-даш, элезин болгаш цемент-биле кады холуптар.
ТР-ниң орук-транспорт сайыды Шораан Чыргал-оол ук технологияны ажыглаары орук шывыының быжыын бедидип, автооруктарның ажыглаар хуусаазын узадыр деп демдеглээн.
«Хадың суурже кирер орук» регионалдыг болгаш муниципалдыг ниити ажыглал автооруунуң 21 километр узун участогунга бо технологияны бир дугаар шенээн. Бо участоктуң септелгези чедиишкинниг доозулган, оруктуң адаккы кезээн катап ажыглаар арга-биле кылган, ооң соонда асфальт-бетон шывыгны чаткан.
Оон аңгыда, «Чадаана – Бажың-Алаак», «Тээли суурже кирер орук» база «Тээли – Бай-Тал» автомобиль орук участоктарын эде кылырынга катап ажыглаар технологияны ажыглаан. Тываның орук-транспорт яамызы бо технологияның ажыглалы орук инфратургузуунуң дараазында септелгелериниң болгаш хандыралгазының чарыгдалдарын элээн эвээжедирин база ооң бүзүрелдиг болгаш айыыл чок чоруун бедидер деп демдеглээн. Чаартыкчы технологияларны ажыглче киирери, сөөлүнде барып бюджетти камнап, регионнуң транспорт системазының хөгжүлдезинге улуг идигни бээр дээрзин айыткан.
Россияның элээн каш регионнарында катап ажыглаар технологияны 20 чыл ажыг ажыглап, тудуг материалдарынга база оларны сөөртүрүнге чарыгдалдарны эвээжедип, эрги материалдарны үндүр октаарын болдурбайн турар. Бо технологияны даштыкыда база калбак ажыглалда.
ТР-ниң Орук-транспорт яамызы «Хандагайты – Мугур-Аксы» автомобиль оруунга ону шенеп, орукту цемент-довурак холаан минералдыг чүүлдү ажыглап тургаш, ооң быжыын, дескизин болгаш үр үеде ажыглаарын магадылаан. Бо технологияны улаштыр ажыглаар шиитпирни орук ажыглалының үре-түңнелдерин көрүп үндүрер.
«Айыыл чок болгаш шынарлыг оруктар» национал төлевилел база 2025 чылда эгелээн «Амыдыралга инфратургузуг» национал төлевилел деткимчези-биле, Тываның эрге-чагыргазы орук инфратургузуун экижидер улуг ажылдарны чорудуп турар.
Чылдың-на хемчээли улгадып турар орук ажылдарынга чаа технологиялар ажыглалы идигни бээр. 2021 чылдан 2025 чылга чедир республика девискээринде 700 хире километр оруктарны таарымчалыг байдалче кииргенин, ол ышкаш ээлчеглиг септелгелерни база улуг хемчээлдиг ажылдарны кылганын Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг дорт дамчыдылга үезинде дыңнаткан. Чүгле 2025 чылда орук тудуу болгаш септелгезинче 3,7 млрд ажыг рубльди тускайлаан, ооң ачызында 156 километр орук шывыын экижиткен.
«Келир беш чылда 750 хире километр оруктарны, ооң иштинде регионалдыг, төп база чурттакчылыг черлер аразының оруктарын, көвүрүглерни чогуур байдалче киирерин планнаан бис. Ол ышкаш орук шимчээшкининиң айыыл чок чоруун хандырар: кылымал дөстектерни, орук демдектерин тургузуп, интеллектуалдыг транспорт системаларын ажыглалче киирери көрдүнген» – деп, Владислав Ховалыг дыңнаткан.
