Россия Федерациязында 18 хар четпээн уруг бүрүзү онза камгалалче кирип турар болгаш уругларның эрге-хоойлу-биле категориязынга хамааржырын ТР-ниң Өөредилге яамызы дыңнаткан. Камгалал хевирлериниң санында уругларга «комендант шак» деп хевир база кирип турар.
Уругларның болгаш элээдилерниң хөй-ниити черлеринге дүнеки үеде турары дээш кызыгаарлаашкынны кииргени – назы четпээннерниң кем-херек үүлгедиишкиннерин база хайгаарал чок чоруурун эвээжедир кылдыр көрдүнген хемчег болурда, база назы четпээннерниң боттарының эргелерин болгаш сонуургалдарын камгалаарынче угланган. Шак ындыг хемчеглер, кажан уругларның кем-херек үүлгедиишкиннериниң когараан кижизи апарган байдалдар тыптып келгенин эвээжедир аргалыг.
Тыва Республиканың 2009 чылдың июль 13-те № 1489 ВХ-II Хоойлу езугаар «комендант шактың» ажыл-чорудуун көрүп турар. 18 харга чедир уругларның хоойлу езугаар төлээлериниң үделгези чокка, октябрь 1-ден 30-ге чедир үеде 21.00 шактан 07.00 шакка чедир, а май 1-ден сентябрь 30-ге чедир үеде 22.00 шактан 06.00 шакка чедир дүнеки үеде турарын чөпшээревес.
18 хар четпээн уругга «комендант шак» үезинде каяа туруп болбазыл?
- хамаатыларның массалыы-биле чыглып турар болгаш дыштанып турар черлер (кудумчулар, шөлдер, парктар, сесерликтер, стадионнар, бажыңнар чаны, спортчу шөлчүгештер болгаш оон-даа өске черлер);
- хоорай болгаш хоорайдан дашкаар чоруур транспорт;
- Интернет четкизинче кирип болуру хандыртынган болгаш компьютер оюннарлыг клубтарлыг черлер;
- садыглар, хөй-ниити чемненилге болгаш дыштанылга черлери, рестораннар, кафелер, дүрген чемненип болур черлер, дискотека болгаш хөглээр клубтар.
Ада-иелерге удуртулга
Силер кезээде силерниң ажы-төлүңер кым-биле, кайда турар дээрзин билир турар ужурлуг силер.
Ажы-төлүңерге оларның кайда, кым-биле турарын силерге дыңнадып турар кылдыр чаңчыктырыңар.
Силер ажы-төлүңерниң эш-өөрүнүң болгаш оларның ада-иезиниң телефон дугаарларын билир ужурлуг силер.
Кезээде ажы-төлүңерге кайнаар база кайы хире үеде чоруп турарыңарны чугаалап туруңар.
Уруг дүрген дуза чедирер албан черлериниң телефон дугаарларын билир ужурлуг.
Ажы-төлүңерниң хайгааралдыг хостуг үезиниң дугайында сагыш човаңар.
Дыштанылгалар үезинде уругларга болгаш элээдилерге хөй үени аңгылап бээрин кызыдыңар.
Айыыл чок чоруктуң ниити дүрүмнерин ажы-төлүңерге сагындырыңар:
- Бажыңында чааскаан;
- Айыыл чок Интернет;
- Кудумчуга айыыл чок чоруктуң дүрүмнери;
- Орук айыыл чок чоруу;
- Өрт айыыл чок чоруу.
«Комендант шак» үезинде назы четпээннерниң ады-иезиниң (хоойлу езугаар төлээлериниң) үделгези чокка турбазының талазы-биле хемчеглерни хүлээвээни дээш ада-иеге (хоойлу езугаар төлээлерге), а ол ышкаш назы четпээннерниң киржилгези-биле хемчеглер эрттирип турар кижилерге хамаарыштыр сагындырыг азы административтиг торгаал онаар дээрзин сагындыраал.