Владислав Ховалыг: Президентиниң Айыткалы эчис сорулгалыг өскерлиишкиннерже сорукту угландырган

Россия Федерациязының Президентизиниң Федералдыг Хуралга чылдың бээр Айыткалынга Тываның Баштыңы киришкен. Владимир Путинниң илеткелинде улуг кичээнгей регионнарның хөгжүлдезинче угланып, стратегтиг өскерлиишкиннерже сорукту кииргенин Владислав Ховалыг демдеглээн.

Тываның Баштыңы Президентиниң Айыткалынга хамаарыштыр бодунуң бодалын илередип тура, чурттуң лидериниң ажык кыйгырыында айыттынган республикага чугула кол чүүлдерни онзалап демдеглээн.

Владислав Ховалыг чаа айыткан «Өг-бүле» национал төлевилел Президентиниң кол шиитпири болганын демдеглээн. Тывада 96 муң ажыг өг-бүле бар, ында 123 муң ажыг ажы-төл кижизиттинип турар, ол дээрге республика чурттакчыларның 35 хуузу болур.

Республикада ажы-төл хөй төрүттүнүп турарындан, эң аныяк регионнарның бирээзи кылдыр санаттынар, чурттакчы чоннуң ортумак назы 30 харга дең.
«Россияның аныяктары» национал төлевилелди ажылдадыры Тывага дыка херек. Чаа национал төлевилел чурттуң келир үезинге тураскааттынар.

Школаларның үндезин септелге программазын узатканы база ону уруглар садтарынче, ортумак профессионал өөредилге албан черлеринче, ниитиниң чуртталга бажыңнарынче нептередир дээни регионга чаа аргаларны бээр. Тывага ол программаны ийи чыл иштинде боттандыргаш, шупту школаларның 23 хуузун чаартып септээн. Школалар болгаш уруглар садтарын үндезини-биле чаартыр программаже ниитизи-биле 400 млрд рубльди тускайлаарын Президент дыңнаткан.

Президентиниң национал төлевилелдеринге Тыва беш чыл киришкеш, кадык камгалал, культура, өөредилге объектилериниң материал-техниктиг баазазын элээн чаарткан, ол ажылдар ам-даа уламчылаар.
Айыткалда чарлаан шупту чаа национал төлевилелдер чыл төнчүзүнге чедир бадылаттынып, аразында удур-дедир харылзаштынар ужурлуг деп, Владимир Путин чугаалаан.

2020 чылдан Тывада ажылдап турар социал-экономиктиг хөгжүлдениң тускайлаң программазын узадыр дугайында шиитпирни үндүргени дээш Владислав Ховалыг Президентиге четтиргенин илереткен. Президентиниң чугаазы-биле алырга, ук программа-биле ажылдап турар 10 регион 2030 чылга чедир бот-чедимчелиг апаар ужурлуг. 2035 чылга чедир Сибирьни хөгжүдериниң эчис сорулгазы-биле Тыва Республикада программаның чаа үе чадазын дүүштүрери чугула деп, Владислав Ховалыг тодаргай чугаалаан.

Президентиниң «Маадырларның үези» деп кадр политиказын эгелээр дээн шиитпирин Айыткалдың киржикчилери туруп келгеш деткээн. Тускай шериг опреациязының киржикчилеринден программага киржир билдириишкиннерни марттың 1-ден хүлээп эгелээрин Президент айыткан. Күрүне бодунуң камгалакчыларын өөредип албышаан, чаа деңнелче көдүрер дугайында сагыш човаашкынныг шиитпирни үндүрген. «Оларның эрес-дидим чоруу, харыысалгазы тайбың чуртталгада, бүдүрүлгелерни, хоорайлар, суурларны хөгжүдеринге херек» – деп, Владислав Ховалыг чугаалаан.

– Мээң коллегаларым, Тываның Чазааның кежигүннери чаа программаларга республиканың киржир аргаларын ажылдап кылырынче кирген – деп, Тываның Баштыңы соцчеткилерде бижээн.

Владимир Путинниң Федералдыг Хуралга 19-ку Айыткалы 2 шак 6 минута үргүлчүлээн. Күрүнениң баштыңы Россияның шупту хамаатыларының бир эп-сеткилдии болгаш бүзүрелдии дээш өөрүп четтириишкинниң сөстери-биле айыткалын дооскан.

– Шуптуңарга четтирдим, хүндүлүг иштежилер. Россияның шупту хамаатыларынга чаңгыс эп-сеткилдии болгаш бүзүрелдии дээш өөрүп четтирдим. Бис – чаңгыс улуг өг-бүле бис. Ынчангаш канчаар күзеп, кылыксап, планнап турар бис, шуптузун ынчаар кады кылыр бис – деп, Президент чугаалаан.