Тываның А. С. Пушкин аттыг национал ном саңы Тыва АССР-ниң культуразының алдарлыг ажылдакчызы Солаан Кыргысович Базыр-оолдуң 90 харлаанынга ооң номунуң болгаш аялгаларының виртуалдыг делгелгезин белеткээнин дыңнаткан.
Номнарны уран чүүл болгаш күш-культура чогаалының килдизинден көрүп болур. Ном саңы сураглыг композитор Солаан Базыр-оолдуң допчу намдарын база чогааткан аялгаларын сонуургап, таныжып кээринче чалап турар.
Алдын күстүң эгезинде, дүжүт ажаалдазының үезинде, Кыргыстар болгаш Саттарның аймаанга улуг, кара карактарлыг, бажының дүгү дыдыраш оолчугаш төрүттүнген. Ооң көрүжүнүң кончуг угаанныг дээрзин шупту эскерип, чугаалап турган. Бичиизинде-ле улуг аарыгга таварышкаш, караа көзүлбестээн. Солаанның чурттап эрткен оруктары амыр эвес, ынчалза-даа делгем, улуг. Эш-өөрүнге арттырып каан сүмелери хөй, чогаалы байлак. Солаан Кыргысович чеже-даа долгандыр бойдустуң каас-чаражын көрбейн турза-даа, ол бүгүнү хөгжүм таварыштыр чонунга дамчыдып бээр салым-чаяанныг турган. Ол ховар дээн кижилерниң бирээзи.
Солаан Кыргысович сентябрь 3-те Улуг-Хем кожууннуң Чаа-Хөл суурунга төрүттүнген. Чашкы үезин Чаа-Хөл кожууннуң Чиңге-Аксы деп черге ойнап өскен. Тайга-таңды, арга-эзим болгаш аржаан-суглуг бойдус чурумалдыг черинге чечектерниң частып турарын, хүннүң даң хаяазын болгаш часкы үениң келгенин шуптузун иштики сагыш-сеткилиниң делегейи-биле билип кааптар турган.
Ооң күш-ажылчы намдары 1954 чылда Чаа-Хөл ортумак школазынга эгелээн. Ол математика болгаш химия эртемнерин тыва дыл кырынче очулдуруп, өөредип турган. Оон 1963 чылда Курскунуң караа көрбес уругларның тускайлаттынган уран чүүл училищезин тергиин демдектерлиг диплом-биле дооскан.
С. К. Базыр-оол чүгле аялга эвес, а шүлүк база чогаадыр чораан. Ол «Кичээливис дагыннаалы» деп ырының сөзүн боду чогааткан. Ол ышкаш патриотчу-даа, бичии уругларга-даа, лириктиг-даа ырыларны чогаадыр турган. Ниити билиг школаларынга баян кичээлин эрттирбишаан, ыры болгаш хөгжүм башкылап турган. Солаан Кыргысович намдарының кол чоргааралы – уруглар-биле ажыл. Ол чаңгыс эвес салгалдың өөреникчилерин доостуруп үндүрген. Чаа-Хөлдүң, Шагаан-Арыгның, Самагалдайның, Ээрбектиң дээш, оон-даа өске суурларның салым-чаяанныг уругларын хөгжүм билииниң делегейинче киирген.
Кожууннуң культура амыдыралының хөгжүлдезинге улуг үлүүн киирип, дыка хөй чогаадыкчы ажылдарны ол арттырган. Солаан Кыргысович чүгле ыры чогаадыр эвес, ырлаарынга база ынак, хөглүг-баштаа-даа аажок кижи чораан. Композиторнуң кады ажылдап чораан өөрү – Кара-Кат Ооржак, Александр Салчак, Опал Шулуу, Владимир Серен, Оюн-оол Монгуш, өөнүң ишти Көкүжей Монгуш олар-биле Кызыл кожууннуң девискээринде турар көдээ клубтарны, малчыннар, тараажылар турлагларын эргий кезип, солун концерттерни көргүзүп, чараш ырыларны күүседип, уран талантызын чонунга бараалгадып чораан.
