Ай-кыс Бандан: “Суурувус чыл келген тудум сайзырап турар”

“Чемгерикчи инээм” төлевилелдиң киржикчилериниң бирээзи – Эрзин кожууннуң Качык сумузундан Ай-кыс Бандан. Хөй ажы-төлдүг бо ава “Хүнчүгеш” уруглар садында кижизидикчи башкының дузалакчызы болуп ажылдап турар.

–Ачамның аалында инектеривистен аңгыда чылгы, шээр малын өөм ээзи элчип-селчип кадарып турар. Алган хунажын инээвистиң баш саны өскен. Күрүнеден алган малывыстың баш санын ам-даа өстүрер сорулгалыг бис.

Саан үезинде уругларымга тарак, өреме, быштак белеткеп бээр-дир мен. Сүттү саггаш, хайындыргаш, чылбай апаарга, тарак хөреңгизин немептер. Авам күскү хөреңгизин доңуруп алыр чыңчылдыг кижи.

Социал төлевилелдер хөй ажы-төлдүг болгаш амыдырал-чуртталгазы чегей өг-бүлелерге дыка улуг дөгүм-дүр. Сумунуң өг-бүлелери картофель болгаш ногаа аймаан тарып, күзүн дүжүдүн ажаап алгаш, болбаазырадып алырлар. Ырак-узак черде улуска хөмүр-даш база дыка улуг деткимче.

Кожуун биле суму аразында аргыжылга оруу эрткен чылдан бээр дыка эки апарган. Мооң мурнунда чылдарда бо үеде “улуг чер-биле” харылзаавыс үстүп каар турган. Хар чагган соонда, хөртүктей хадып кааптарга, хүүректер-биле чепсегленген, ийи-үш машина сүржүп алгаш, орукка ийи-үш хонук чорааш, кожуун төвүнге чедер турдувус. Хем улгады бээрге, кезек үеде аргыжылга чок каар турган. Көвүрүг кежииниң туттунганы ук айтырыгны шиитпирлээн.

Суур чону соталыг харылзаа болгаш дүрген харылзаалыг мобильдиг интернеттиг апаарын безин бодавайн турган. Суурувус чыл келген тудум сайзырап турарынга өөрүп ханмас-тыр бис – деп, Ай-кыс Бандан ажыд-амыдыралы-биле таныштырды.

Качыктың эр чону дуржулгалыг аңчылар, херээжен чону оран-таңдызындан мөөгүлеп, каттап чаңчыккан. Эрес-кежээ качыкчылар чеже-даа кыдыг кызыгаарда чурттап турар болза, чыда кагбайн турары өөрүнчүг.