Тыва үндезин культура төвүнге “Уран дарган” деп республика чергелиг ус-шеверлер мөөрейи болуп эрткенин төп дыңнаткан.
Ус-шеверлер мөөрейге аңгы-аңгы кожууннардан ниитизи-биле он дарган киришкен. Киржикчилер дузалакчызы-биле кыска үениң дургузунда аът дагазын шуткуп кылырынга мөөрейлешкеннер. Бир дарган чээни-биле, өскези өөреникчизи-биле, үшкүзү элээди назылыг оглу-биле киржип турар. Оларның аразында дузалакчы чок, чааскаан киржип келген кижилер база бар.
Мөөрейниң түңнелдери-биле үшкү шаңналдыг черни Улуг-Хем кожуундан келген дарган Эдуард Балчий алган. Ийиги шаңналдыг черге Таңды кожууннуң дарганы Якир Ондар төлептиг болган. Бирги черни Сүт-Хөл кожууннуң салым-чаяанныг дарганы Аңчы Монгуш бүзүрелдии-биле чаалап алган.
“Хоочун дарган” деп тускай шаңналга Сүмбүр Сандан, “Үлегерлиг дарган” деп шаңналга Виктор Ондар, “Келир үениң дарганы” деп тускай шаңналга Эртине Ооржак болгаш ооң оглу тус-тузунда төлептиг болганнар.
Мөөрей-биле чергелештир ТР-ниң Улустуң усчузу Кенин Саттың 55 харлаан оюнга болгаш ооң чогаадыкчы ажыл-ижинге тураскааткан делгелгеге дарганның эгин кожа ажылдап чоруур эш-өөрү, мөгейикчилери болгаш ус-шеверлер чыглып келгеннер. Делгелгени ТР-ниң Культура яамызының сайыды Виктор Чигжит биле Кенин Сат ажытканнар.
Тыва үндезин культура төвү республика чергелиг “Уран дарган” деп ус-шеверлер мөөрейин эрттиреринге улуг үлүг-хуузун киирип, дарганнарны деткээн Дииңмей Балбан-оолга, Геннадий Кууларга, Дайынчы Ондарга, Чапсай Дугар-оолга, Оскал-оол Кысыгбайга, Байбек Монгушка, Алик Монгушка, Чойган Монгушка, Евгений Ооржакка, Валерий Ооржакка, Валентин Енданга өөрүп четтиргенин илереткен.
