Хөй ажы-төлдүг 2,8 муң ажыг өг-бүле халас хөмүр-дашты алыр

Тывада «Социал хөмүр-даш» губернатор төлевилелиниң киржикчилеринге халас хөмүр-дашты чедирери сентябрь ортан үезинде эгелээн. Ийи ай дургузунда одаар чүүлдү 1,2 муң ажыг өг-бүлеге дүжүрген, ол дээрге социал дузаның бо хевиринге хереглелдиг деп санаттынган бүгү өг-бүлелерниң чартык кезии-дир.

Төлевилелдиң негелделери-биле амыдырап-чурттаарының хемчээлинден эвээш орулгалыг дөрт азы оон хөй ажы-төлдүг өг-бүлелер печка одаар бажыңнарынга одаар чүүлдү чылда чаңгыс катап халас ап болурун сагындыраал. Төлевилелди харыылап турар ТР-ниң Күш-ажыл яамызының дыңнатканы-биле алырга, 2024 чылда 12469 ажы-төлдүг 2856 өг-бүле одаар чүүлдү алыр.

Төлевилелдиң киржикчи бүрүзүнге регион бюджединиң акша-хөреңгизи-биле 2,1 тонна хөмүр-дашты тускайлаар. Чедери берге черлерде – Тожу биле Тере-Хөл кожууннарда өг-бүлелер хөмүр орнунга, 3,12 куб хемчээлдиг одаар ыяшты алыр.

Республиканың Күш-ажыл яамызының медеглээни болза, «Транспорт сервизи болгаш төлевилел» күрүнениң унитарлыг бүдүрүлгези Каа-Хем, Өвүр, Сүт-Хөл, Барыын-Хемчик, Мөңгүн-Тайга кожууннарда база Ак-Довурак хоорайда социал деткимче алыкчыларынга хөмүр чедирер даалгазын бүрүнү-биле күүсеткен. База беш кожуун хөмүр дүжүрер планының чартыы хирезин дүжүрген.

Бии-Хем, Тес-Хем, Таңды база Чеди-Хөл кожууннарда ажыл ам-даа эгелевээн. Хөмүр чедирер график езугаар кожууннарже сөөртүлге декабрьда эгелээр, чүге дизе бо кожууннар Каа-Хем хөмүр-даш уургайындан 100 хире километр черлерде болгаш, чурттакчы чонга, ооң иштинде “социал” хөмүр алыкчылары ынчан алыр.

Тываның Чазаа чурттакчы чонга садар хөмүр өртээн өйлеп-таарыштырарын чорудуп турарын сагындыраал. Ону чылда инфляцияны көрүп эде санаар. Уургайдан садар бир тонна хөмүрнүң өртээ 2024 чылда 2765 рубль кылдыр доктааттынганын сагындыраал.

Тываның эрге-чагыргазы оон аңгыда, дажып-сөөрткениниң өртээ аар болганындан, казып-тывар компанияның өртээнден одаар чүүлдүң төнчү өртээн хевирлээрин кызыдып турар. Ынчангаш Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның даалгазы-биле, совет үеде турганы ышкаш, одаар чүүлдүң төпчүткен хандырылга системазын – кожуун төптеринде хөмүр складтарын катап ажылдаткан. Бөгүн олар ону мөөңнеп чыыр бааза кылдыр ажыглап, хереглекчилерге хөмүрнү садып-саарып турар.

Тывада чурттакчы чоннуң эвээш орулгалыг кезээнге, ылаңгыя хөй ажы-төлдүг өг-бүлелерге дөрт деткимче хемчээ, ооң санында халас хөмүр-биле дузалап турар.

Ындыг деткимче алган 2,8 муң хире өг-бүле бүрүзү алды муң рубльге өг-бүле бюджедин камнап алырлар. Республика «Социал хөмүр» төлевилелче чылда ниитизи-биле 12-13 сая рубльди аңгылап турар.