Хөй-ниитижи, шүлүкчү, алдарлыг малчын эне – Мария Монгуш

Бии-Хем кожууннуң Аржаан сумузунда эрес-кежээ малчыннар – Сергей биле Мария Монгуштарның аалында кыштаглаашкын онча-менди эртип турарын чагырга чери дыңнаткан.

Сергей Степанович биле Мария Доржуевна «Өөк» совхозунга шаңнал-макталдыг малчыннап турганнар. Бо хүнде хүндүлүг дыштанылгада хоочуннар Ак кужур деп черде ада-иезиниң турлаанда хууда дузалал ажыл-агыйын сайзырадып, малчын ижин уламчылап турар.

Арга-дуржулгалыг көдээ ишчилер сиген-ширбиилин чедер кылдыр белеткеп алыр чаңчылдыг. Олар бода болгаш шээр малды тудуп турар. Шээр малының мал оолдаашкыны чазын эгелээр.

Монгуштар үш ажы-төлүн төлептии-биле өстүрүп кижизиткен. Ийи оглу, кенээттери, уйнуктары, кызы, күдээзи малчыннарныӊ идегелдиг дузалакчылары. Дыштаныр хүннерде олар шупту ада-иезиниң аалынга чыглып келир.

Тываның алдарлыг малчыны Мария Монгуштуң ажыл-ижи чеже-даа чымыштыг болза, ол сумузунуң хөй-ниити ажылдарындан черле чыда калбас, идепкейжи энелерниң бирээзи.

Шүлүк бижииринге ынак эне шүлүктерин концерттерде номчуп, республика чергелиг шүлүк мөөрейлеринге киришкеш, шаңнал-макталды ап турарынга аржаанчылар чоргаарланыр. Шүлүктерин социал четкилерде база салып турар.

Бии-Хем кожууннуң «Мөңгүн назылыг кадын – 2023» деп аттың эдилекчизи, «Энелер» хоочуннар чөвүлелиниң кежигүнү аныяк-өскенни «Өгбе чагыы өөредиглиг» деп бөлгүмче эвилелдеп турар.

Кожуннуң көдээ ажыл-агый эргелелиниң ажылдакчылары, Аржаан суму чагыргазы, мал эмчилери Монгуштарның кыштаанга доктаамал чедип, малдың деңгелин хынап турар. Удавас көдээ ишчилерге чымыштыг үе – мал оолдаашкыны эгелээр.

Малчын иш – кыштың соогу, чайның изии дивейн мал соондан кылаштаар чымыштыг мергежилдерниң бирээзи. Суму чагыргазының удуртулгазы хоочун малчыннарга Шагаа таварыштыр байырын чедирип, мал оолдаашкынын чидириг чокка камгалап алырын күзеп турар.