Каа-Хем кожууннуң көдээ ажыл-агый эргелелиниң болгаш суму чагыргазының ажылдакчылары девискээринде бажыңнарны эргий кезип, 96 ытты калчаа аарынга удур тарыткаш, демдектээнин чагырга чери дыңнаткан. Ажылды ам-даа уламчылаар.
Росхереглелхайгааралдың Тыва Республика талазы-биле эргелели калчаа аарыын болдурбас дизе ыттарга болгаш диистерге камгалал тарылгаларны мал эмнелгелеринге салдырарын дыңнадып турар.
Ээлерлиг ыттарны калчаа аарыынга удур тарыдып, багга тударын чугула. Черлик ыттарга хамаарыштыр алыр хемчеглерни тус чер чагыргалары кылыр, дириг амытаннарны демдектеп, чизе-даңзызын тургузуп, камгалал тарылганы чорудар.
Бир эвес бир-ле дириг амытанга ызырткан болзуңарза, ол дораан эмнелгеже барып, эмчиниң дузазын ап, профилактиктиг тарылганы албан салдырары чугула. Тарылганы Кызылда травматология пунктузунга, кожуун эмнелгелеринге салдырып болур.
Чыл санында Националдыг профилактиктиг тарылга календары-биле калчаа аарыынга удур тарылганы азырал амытаннар тудуп турар кижилер, мал эмчилери, аңчылар салдырар ужурлуг.
