Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг муниципалдыг тургузугда киирген онза байдалдың аайы-биле Кызылда ыттар тудукчуларының санын көвүдедирин негээн. Регионнуң удуртукчузу муниципалдыг эрге-чагырганың болгаш Ветеринарлыг албанның алган хемчеглери чедишпес деп демдеглээн.
Росхереглелхайгааралдың Тыва Республика талазы-биле эргелелиниң база Регионну удуртур төптүң дыңнадыглары ону бадыткап турар. Медицина организацияларынче ыттарга ызырткаш кирген кижилер саны эвээжевээн, ол ышкаш бөлүглешкен черлик ыттар дугайында медээлер эрге-чагыргаже хөйү-биле кээп турар. Эрткен чылдың ол-ла үезинге деңнээрге, ол көргүзүг ийи катап көвүдээн.
Тываның Чазааның бо чылдың эгезинде хүлээп алганы Кызыл хоорайга калчаа аарыының үнген дөзүн узуткаарынче угланган хемчеглер планының шупту пунктуларының күүселдезин хандырары чугула дээрзин Владислав Ховалыг демдеглээн. Ылаңгыя чурттакчы черлерде кайы хамаанчок төктүнген боктарны арыглаар, кадыг коммуналдыг бокту дүрген үндүр сөөртүр, ыттарны доктаамал тудар, дезинфекциялаар хемчеглерни көвүдедир талазы-биле ажылдарны күштелдирер херек. Ытка ызырткан эң хөй таварылгалар демдеглеттинген Кызы хоорайга ыттар тудар бригадаларның санын көвүдедирин айыткан.
Хоорай чагыргазының дыңнатканы-биле алырга, амгы үеде беш бригада ыттар тудар керээлиг ажылдап турар. Мобильдиг бөлүктер 2025 чылдың эгезинден хоорай кудумчуларындан 1000 хире баш ытты туткан.
Владислав Ховалыг ыттар тудар бригадаларның санын сес чедир көвүдедип, оларның ажылынга хыналданы хандырарын Кызылдың мэри Карим Сагаан-оолдан негээн. Ветеринария албанының төлээлери ооң мурнунда туткан ыттар санының отчедунда чигзиниишкин барын илереткен. Керээлиг ажылдап турар бригадалар төнчү саннарны улгаттырып турар деп ветеринарлар санап турар.
Ветеринария албанының дужаалы езугаар, түр када ыт тудуп-азыраар черлерниң ээлери туттурган ыттар дугайында медээлерни Интернет четкизинге салыр ужурлуг. Ветеринария албанының медээзинге даянгаш, ТР-ниң Чазак Даргазының оралакчызының хүлээлгезин күүседип турар Уран-оол Ондарның дыңнатканы-биле алырга, социал четкиде түр када ыт тудуп-азыраар черде албан езунуң арынында, онза ажылдарны чарлаандан бээр февраль 19-ка чедир ээзи чок 619 ыттар турганын медеглээн.
Росхереглелхайгааралдың Тыва Республика талазы-биле эргелелиниң дыңнатканы-биле алырга, эрткен неделя дургузунда 19 кижи, ооң иштинде чеди бичии уруг ыттарга ызырткаш дузаны алган. Чыл эгезинден тура февраль 14-ке чедир 107 кижи ытка ызырткан, 100 муң кижиге онааштыр 5,6 кижи. Эргелелдиң удуртукчузу Людмила Салчактың дыңнатканы-биле алырга, эрткен чылдың ол үезинге деңнээрге, ол көргүзүг 47,4 хуу өскен.
Сес административтиг девискээрде: Кызыл хоорайда, Кызыл, Чөөн-Хемчик, Чеди-Хөл, Тожу, Бай-Тайга, Улуг-Хем база Мөңгүн-Тайга кожууннарда ытка ызырткан таварылгалар бүрүткеттинген. Тываның найысылалында эң хөй когараан – сес таварылганы демдеглээн.
Кызылда 2024 чылдың октябрьда Кызылга калчаа аарыг үш ыт илереттинген соонда, карантин хемчеглерин хандырар дээш ветеринар-профилактиктиг ажылдар уламчылап турар. Ветеринария албаны-биле кады азырал дириг амытаннарны бүрүткедир болгаш демдектээр база оларны калчаага удур тарыыр ажылдар ам-даа уламчылап турар.
Кызыгаарлаан хемчеглер эгезинден мал эмчилери 16148 бажыңны база хөй квартиралыг 238 бажыңны (16389 квартираны) эргээн. Мал эмчилери 7753 дириг амытанны, ооң иштинде 5681 ытты, 1857 диисти, 182 баш бода малды, 15 баш шээр малды, 5 баш аътты, 8 баш хаванны тарыткан.
Ооң-биле чергелештир, хоорай албан черлери ээлери чок хостуг чоруур ыттарны илередир рейдилерни чорудуп турар. 2024 чылдың ноябрь 1-ден 2025 чылдың февраль 12-ге чедир азырал дириг амытаннарны тударының дүрүмнерин хажыткан кижилерге хамаарыштыр 67 протоколду тургускан, ооң 54-үнге 156 муң рубль торгаалды онааган.
Чурттакчы чоннуң Чаңгыс аай дежурный диспетчер албанының 2-31-42 дугаарлыг телефонунче дыңнадыынга даянып, ол ышкаш социал четкилеринде мэрияның хамаатыларның дыңнадыышкыннарга хамаарыштыр ыт тудар бригадалар хоорайның микрорайоннарынче үнүп турар.
Ветеринария албанында тарыышкын талазы-биле +79016444925 дугаарлыг “изиг шугум” телефону база бар. Кызылда Оюн Курседи кудумчузу, 6 дугаар бажыңда мал эмчизиниң тускай кабинеди дыштаныр хүннер чокка ажылдап турар.
