Чылдың баштайгы сес айларының түңнелдери-биле алырга, Тывада назы четпээннерниң кем-херек үүлгедиглери эвээжээн. Ээлчеглиг аппарат хуралынга республиканың назы четпээннер херектериниң болгаш оларның эргелерин камгалаар талазы-биле албан черлер аразының комиссиязының ажыл-чорудулгазын хандырар эргелелдиң начальниги Айлана Сарыглар Тывада назы четпээннерниң хайгаарал чок чоруурун болгаш кем-херек үүлгедиишкиннерин болдурбас, уругларның болгаш өг-бүлелерниң берге амыдыралынга удур профилактика хемчеглериниң дугайында илеткелди кылган.
ТР-ниң иштики херектер яамызының комиссияга таныштырган медээлери-биле алырга, назы четпээннер кем-херек үүлгедиишкиннериниң саны 2024 чылдың январь-август айларга деңнээрге 7,8 хуу, азы 116 таварылгадан 107 чедир эвээжээн.
Назы четпээннерниң хөй-ниити черлеринге база эзирик байдалдыг кем-херек үүлгедиишкиннериниң саны база эвээжээн. Озал-ондактар саны 10,8 хуу, а өг-бүлелерден болгаш хоргадал черлеринден чөпшээрел чокка чоруй баар оолдар саны 4,7 хуу эвээжээн. Оор болгаш машина оорлаар херектер база эвээжээн.
Профилактиктиг хемчеглерни бүдүн чыл дургузунда демниг чорутканындан байдал экижээн. Корум-чурум үүлгедиишкиннери болгаш ооң уржуктары дээш харыысалга дугайында тайылбырлар, социал айыылдыг өг-бүлелер-биле ажыл, назы четпээннер херектериниң талазы-биле комиссияларның шыңгыыраан ажылы, «берге» элээдилерге амы-хуузунда деткимче көргүзер хемчеглер немешкен.
Ооң-биле чергелештир, назы четпээннерниң боттарынга хамаарыштыр кем-херек үүлгедиишкиннери көвүдээн. Эрткен чылдың деңнелинге деңнээрге, 7,1 хуу ылгалдыг. Ынчалза-даа чамдык корум-чурум үүлгедиглери элээн немешкен. Чижээ, элээдилерниң киржилгези-биле 2024 чылда 41 орук озал-ондаа болган болза, бо чылда ооң саны ийи катап көвүдээн – 85 четкен. Оларның чартыы чадаг кижилерни үстүргени-биле холбаалыг, а арткан чартыы – транспорт аймаан аңдарып, азы удур-дедир үскүлешкенинде. 22 таварылгада элээдилер руль артынга чораан.
Сөөлгү сес ай дургузунда элээдилерниң хоойлуга удур үүлгедиглери-биле холбашкан 4000 ажыг административтиг херекти сайгарган. Ада-иелерге болгаш азыракчыларынга онааштыр 1465 сагындырыгны үндүрген, ажы-төлүн кижизидер ада-ие эргелерин күүсетпээни дээш 1,7 сая ажыг рубль ажыг түңге 2500 хире торгаалы онааган. Социал айыылдыг байдалда 131 өг-бүлени илередип, даңзыда алган.
Албан черлер аразының комиссиязы элээдилер болгаш уруглар аразында кем-херек үүлгедиишкиннериниң көвүдээринге уржуктуг чылдагааннарны болгаш байдалдарны, ооң иштинде оларга хамаарыштыр хоойлуга удур үүлгедиглерни болдурбазынче угланган элээн каш хемчеглерни немей ажылдап кылган. Элээдилерниң эрге-хоойлу талазы-биле чырыдыышкынын күштелдирери, школачыларга эр-херээжен чорукка кижизидилге программаларын чаартыры, школа дооскаш колледжтер болгаш дээди өөредилге черлеринче кирбээн аныяктарның социализациязын деткиири, ол хемчеглерге хамааржыр.
Назы четпээн чолаачылар киришкен орук озал-ондактарынче онза кичээнгейни угландырган. Ооң-биле демисежир дээш, Татарстанның 16 хар четпээн болгаш чолаачы эргези чок кижилерге бензин садарын хораан арга-дуржулганы ажыглаарын шиитпирлээн.
Тывада назы четпээннерниң корум-чурум үрекчилериниң деңнели ийи дугаар чыл эвээжеп турарын сагындыраалыңар. Эрткен чылга деңнээрге, ол 8,8 хуу эвээжээн.
