Тыва төптүң аалчылары кезээде үзүктел чок, кандыг-даа кижи-биле ужуражып, ажылдап турарлар. Бо удаада төптүң ажылдакчыларындан бир тускай аалчы дуза дилеп келгенин төп дыңнаткан. Ол дээрге хартыганың бир хевири “балобан” деп куш болган.
Балобан деп куш бүгү делегейде ховар куштарның бирээзи. Ук куштуң ховартап турарын барымдаалааш, ооң адын делегейниң «Кызыл дептеринче» киир бижээн.
Бо куштуң Тыва үндезин культура төвүнге дуза дилеп чедип келген чылдагааны – оң талакы чалгыны кемдей бергенинде. Төптүң ажылдакчылары куштар-биле сырый харылзаа тудуп чоруур онзагай салым-чаяанныг чаңгыс чер-чуртуувус, “Удивительные люди” деп Россия чергелиг теле-төлевилелдиң киржикчизи Тайгана Мөчекти сактып келгеш, дүрген-не ону чалапканнар. Тайгана Орлановна ол-ла дораан чедип келгеш, кушту шинчилеп көрген соонда, ооң чалгынының сөөктери чуурлуп, сыйлы бергенин тайылбырлаан.
Тыва үндезин культура төвү кандыг-ла бир чылдагаан-биле кемдей берген куштарга дуза чедирип, оларны эмнеп-домнап, бодунуң ажы-төлү дег карактап, янзы-бүрү куштарны бүгү талазындан шинчилеп чоруур кайгамчык салым-чаяанныг аалчызынга өөрүп четтиргенин илереткен.
