Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг аңгы-аңгы кезектерде Тывадан шериг оолдарывыска дайынчы даалгалардан чанып келгеш, эки дыштанып алыр бичии баазаны тускай шериг операциязының девискээринге кожа девискээрге тудар дээн саналды деткээн. Тускай операцияның киржикчилери Александр Сотнам биле Айдыс Ооржак кыска шөлээзинде чанып келгеш, ол саналды ужуражылга үезинде киирген.
Элээн каш хонуктарда азы неделяда мурнуку шугумга дайылдашкаш, боттарының күжүн катап тургузары-биле оңгуларында ээп келгеш, дараазында оолдарны солуур үеге чедир дыштанып алыр чер дугайында чугаа мында чоруп турар.
Ужуражылга үезинде ол айтырыгны сайгарып, делгереңгей чугаалашкан. Чырыы доктаамал бар, кандыг-даа кижиге таарымчалыг кылдыр дерип болур, айыыл чок черге ындыг пунктуну тудуп алырын дугурушкан.
Дайынчы тулчуушкун шугумундан үнүп келген шериг албан-хүлээлгелиглерге ындыг бааза эш-өөрүн дараазында солуурунга чедир сагыш-сеткил база мага-бот талазы-биле катап тургустунарынга удуп-дыштанып, идик-хевин солуп, чугдунуп, изиг чем кылып чиир бүгү-ле херек чүүлдер аңаа турар ужурлуг. Ачы-дуза чүъгү чедирип келген эки турачылар база дайынчыларның төрелдери аңаа доктаап болур-ла-дыр деп Владислав Ховалыг чугаалаан.
Оон аңгыда, аңгы-аңгы кезектерде албан хүлээлгезин эрттирип турар Тывадан солдаттар ол баазага чыглып болур. Чаңгыс чер чурттуглар-биле ындыг харылзаа хөй-ле улустуң сагыш-сеткилин чиигедип, чаа күштү бээр боор деп, Тываның Баштыңы бодалын үлешкен. «Каяа-даа чорааш, бот-боттарывыска шыдаар шаавыс-биле дузалажып, кезээде кады туттунчуп чоруур болгай бис» – деп, Владислав Ховалыг тываларның онзагайын демдеглээн.
Тускай шериг операциязының девискээринде ындыг дыштанылга төптерин тудуп ап турарының чижектери бар. Чижээ, Владимир облазының чазаа Курск чоогунда бодунуң шериглеринге бүдүн хоорайжыгашты организастаан. Ында бажыңында ышкаш таарымчалыг бүгү байдалдар тургустунган. Чунар-бажың, хеп чуур чер, медицина пунктузу, баш таарар чер, хлеб быжырар чер, огородунда өдүректерни азырап, тудуп турар.
Тываның Баштыңы дайынчыларга дыштанылга баазазын тудар айтырыг шиитпирлеттине бээр дээрзин ужуражылгада келген оолдарга бүзүреткен. Оон аңгыда республика дайынчы даалгада чаңгыс чер чурттугларынче ачы-дуза чыылдазын удавас чорудар деп турарын чугаалаан. Бо удаада ачы-дуза чүъгү-биле кады, элээн каш автомашиналарны, ол ышкаш тус чер шеверлериниң чыып эптээни дайзынның ужудукчу чок аппараттарын базар радиоэлектроннуг демисел системаларының чаа партиязын чорудар.
