Тыва үндезин культура төвүнге республиканың школа назынныг сургуулдарыныӊ аразынга «Кажык» деп мѳѳрей болуп эрткенин төп дыңнаткан.
Мѳѳрейниӊ кол утказы – тыва чоннуӊ культурлуг болгаш сагыш-сеткил ѳнчү-байлаа болур тыва дылды кадагалап, деткип, тыва үндезин культураны сайзырадыры база хѳгжүдери; тыва улустуӊ чаӊчылдары таварыштыр тѳрээн чер-чуртунга, чонунга, ооӊ культуразынга ынак болурунга кижизидери.
Тываның кожуун, сумуларындан ук мөөрейге шилиндек бөлүктер боттарының күжүн шенеп, маргылдаалажып ойнааннар. Ниитизи-биле 60 өөреникчи 13 аңгы бөлүкке чарлып алгаш, киришкен. Мөөрей дөрт аӊгы хевирге эрткен (кажык адары, аът чарыштырары, сагалажыры, бодалажыры). Түңнелинде хѳй сан ойнап алган бѳлүк тиилээр.
Эң-не тергиин, кашпагай кажык оюнунга шылгараан бөлүк Тываның аграрлыг лицейиниң өөреникчилери болганнар. Ийиги черни Чөөн-Хемчик кожуун, үшкү черни Мөнгүн-Тайга кожуун, дөрткү черни Өвүр кожууннуң бөлүктери чаалап алганнар.
Тыва улустуң шаандан тура ойнап келген оюннарының бирээзи – кажык. Кажык дээрге бода азы шээр малдың будунда чода биле майык кезээнге чоруур бичии сөөк болур. Бистиң өгбелеривис кажыктың дөрт талазын дөрт чүзүн мал илередип турар деп доктаадып, кажыкты ойнаарак хевирлиг ажыглап чорааннар. Ол дээрге-ле аът, инек, хой, өшкү болур.
Кажыктың дузазы-биле дөрт берге, кажыкты чыттырып кагар, дүжүрүп кагар, хожулап кагар, адып ойнаары, бодалажыры болгаш аът чарыштырары деп солун оюннарны бистиң өгбелеривис ойнап чораан.
Тыва үндезин культура төвү кажык мѳѳрейинге идекпейлиг киришкен бөлүктерге изиг байырын чедирип, чараш аажы-чаңның болгаш ак сеткилдиң эдилекчилери болуп, өгбелеривистен салгалдан салгал дамчып келген чаагай чаңчылдарын сагып чоруур, угаанныг мөзү-бүдүштүг болурун күзээн.
