Майның 15-тен эгелеп Тывада төпчүткен чылыг хандырылгазындан чылыг бээрин соксаткан. Республика чазааның неделя санында эртип турар аппарат хуралында 2024-2025 чылдарның күскү-кышкы үезиниң түңнелдерин үндүрген.
Энергетиктерниң дыңнатканы-биле алырга, одалга сезонунуң эгезинден республиканың чылыг хандырылга системаларынга 40 үрелиишкин болган, эрткен кышка деңнээрге 48 хуу эвээш. Одалга сезонунга шынарлыг белеткел маңаа кол рольду ойнаан. Ооң-биле чергелештир чүгле Кызылдың ЧЭТ-ке озал-ондактар эвес, а Ак-Довурак, Шагаан-Арыг, Хову-Аксы база Чаа-Хөл системаларынга үрелиишкиннер саны бүдүн чартык катап эвээжээн.
Тускай мергежилдиглер кол дериг-херекселдиң ажылы идегелдиг апарганын, үрелиишкиннер саны 77 хуу – 9-тан 2 чедир эвээжээнин демдеглээн. Дузалал дериг-херекселдеринде үрелиишкиннер үш катап эвээш болган, эрткен чылын 19 турганынга деңнээрге алды кылдыр баткан. Эрткен сезонда чылыг четкилеринге штаттан дашкаар 27 болуушкун болган болза, бо чылын 16 онза байдал демдеглеттинген.
Хөмүр-даш-биле доктаамал хандырганындан чылыдылга шугумунуң турум ажылдаары чедип алдынган. Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның эгелээшкини-биле республиканың муниципалдыг тургузугларында шыгжамырларын организастааны-биле хөмүр-дашты үзүктел чок сөөртүп чедирген. Бөгүн кожуун төптериниң хөй кезиинде база республиканың найысылалында хөмүр-даш хүлээп алыр болгаш шыгжаар 36 пункт бар. Тургускан логистиказының ачызында, чонга болгаш бюджет организацияларынга садар хөмүр-даш өртээн чазак хынап турар.
Ооң-биле чергелештир кышты эки эртеринге одалга-энергетика комплекизиниң электри четкизинде кошкак талалар илереттинген. Эрткен сезонга деңнээрге, технологтуг хажыдыышкыннар саны 42 хуу өскен – 320 таварылгадан 457 чедир. Ону чайладырының ортумак үези – 1,16 шактан 1,36 шак чедир көвүдээн.
Электриден чылыг бээр немелде дериг-херекселдерни чоннуң ажыглап турары-биле ток шугумнарында чүъктүң улгатканындан, аварийлиг өжүрүлделер бо-ла болу бээри кол чылдагаан деп, тускай мергежилдиглер санаан. Чырык өшкениниң чартыындан хөй кезии ынчаар болган. Бүгү айыыл-халаптарның 36 хуузу четкилерниң болгаш трансформатор дериг-херекселдериниң эргижиреп элээнинден болуп турар. Бо сезонда ээзи чок четкилерни боттуң өнчүзүнче хүлэп алганының уржуунданаварийлиг болуушкуннарның көвүдээни, статистикага база салдарлыг болган.
Чылыдылга-энергетика комплекизиниң объектилерин кышка белеткээринде чидиг айтырыгларның бирээзи – төлевир чуруму чидиг хевээр арткан. 2024 чылдың чазынында Тываның хереглекчилериниң чырык болгаш чылыг энергиязы дээш ниити өрези 1 млрд. 767 сая рубль болган, ооң 1 млрд ажыы чурттакчы чоннуң өрези болур. Энергетика компанияларынга өре бо хүнде ол-ла хевээр арткан, ол чүүл чылыдылга-энергетика комплекизин база чуртталга-коммунал ажыл-агый объектилерин септеп, белеткээр ажылды элээн нарынчыдып турар.
Аппарат хуралының соонда, сайыт бүрүзү боттарының удуртулгазында албан черлери болгаш организациялар курлавыр-хандырылга бүдүрүлгелеринге өрелерин төлээрин хыналдага алырын дааскан. Ажылчын коллективтерге база чурттап турар чериниң аайы-биле чонга өрелерни төлээриниң дугайында тайылбыр ажылын чорудары чугула.
Майның 20-ден июнь 30-ге чедир бир ай дургузунда, энергетика курлавырлары болгаш коммунал ачы-дуза дээш өрелерни эвээжедир кампанияны эрттирерин эрге-чагырга органнарынга болгаш тус чер чагыргаларынга сүмелээн.
