Тывада өрт айыылының сезону эгелээн

Агаар чылып, хар эрээни-биле чергелештир, өртчүлерге база бир чымыштыг үе – өрт айыылының сезону эгелээр. Өртке удур ажылдарны калбартып, белеткелди күштелдирер дээш, Тыва Республиканың Чазааның доктаалы-биле, апрельдиң бештен республика девискээринде арга-арыглыг черлерге өрт айыылының сезону эгелээнин чарлаан.

Тываның Чазааның аппарат хуралында, республика девискээринге болган өрттерниң дугайында дыңнадыгны Россияның Онза байдалдар яамызының Тывада Кол эргелелиниң начальниги А. Артемов берген. Республика девискээринге ийи арга-арыг өрттери болган.

Апрельдиң алдыда, Каа-Хем кожууннуң Бүрен-Бай-Хаак арга-арыг участогунга хамааржыр черге 34 гектар ниити шөлдүг өрт үнген. База ол ышкаш Улуг-Хем кожууннуң Арыг-Узүү арга-арыг участкогунга 1,5 гектар арга-арыг девискээринге өрттүң кыпканы демдеглеттинген.

Эрткен чылдың бо үезинге деңнээрге, бо чылда хову өрттери 2,5 катап хөй болган. Ниитизи-биле 650 гектар шөлдү шыва алган 18: Чаа-Хөл кожуунга – 5; Барыын-Хемчик кожуунга – 4; Улуг-Хем кожуунга – 3; Бай-Тайга кожуунга – 2; Чөөн-Хемчик кожуунга – 2; Кызыл кожуунга – 1; Чеди-Хөл кожуунга – 1 хову өрттери болган.

Час келири билек алаак, хову өрттери эгелээн. Кижилер өжегерээн эвес-даа болза, харыысалга чогундан өрт өөскүп үнеринге салдарны чедирип турар. Ол дээрге, мал кадарып чорааш таакпызының көзүн чедир өжүрбейн шывадаптар, азы кайы-бир черге машиналыг халдып бар чыда таакпылааш, оозун база соңгазындан үндүр согуптар кижилер бары чажыт эвес. Бо бүгү улуг когаралга чедирип болур.

Бүгү кичээнгейни – өрт айыылын болдурбазынче угландырар. Өрттерни болдурбазы-биле айыыл чок чоруктуң дүрүмнерин сагыыр: кургаг сиген, бок аймаа өрттетпес, сереңгизин, таакпызын өжүрер, одагның орнунче сугну кудуп, азы довуракты уруп, көстү өжүрер.

Өрттен когарал улуг: ыяш-даштар өрттенип, дириг амытаннар узуткаттынар болганда, “өрттен артпас” дээн угаадыгны сактып чорууру артык эвес!