Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның эгелээшкини-биле 2024 чылда Тываның Чаңгыс аай дүүштүрүлге төвүнүң Донецк Улус Республикада салбыры тургустунган. Төп бир чыл ажылдааш, тускай шериг операциязынга киржип турар тыва шериглерге болгаш оларның өг-бүлелеринге езулуг деткимче төвү апарган.
Тускай шериг операциязының девискээринге ис чок читкен шериг албан-хүлээлгелиг кижизин дилеп келген төрелдери ында турумчуп турар. Оон аңгыда мурнуку шугумдан үнген дайынчылар чылыг болгаш айыыл чок байдалда кыска үеде дыштанып алыр дээш, аңаа доктаарлар. Төпте херек чүүлдер шупту бар: дыштаныр, душтаныр, хеп чуур, аъш-чем кылып чиир чугула эт- херекселдер-биле дериттинген.
«Тывадан келген улус: дайнычыларывыстың өөнүң ишти болгаш иелери бисте чурттап турар. Олар эмнелгеде балыгланган кижизин ажаап-карактаар дээш кээп турарлар, кандыг-даа дуза дыка херек – документилерге хамааржыр арга-сүмелерден эгелээш, анаа-ла сагыш човаашкынга чедир. Олар түр када төпке чурттаарлар. Маңаа турумчуп, изиг чем, юридиктиг болгаш информация дузазын ап, чоок кижизин улаштыр дилеп, бүзүрээр күштү тып алырлар" – деп, салбырның директору Отчугаш Күжүгет демдеглээн.
Тываның Баштыңының эгелээшкини-биле тургустунган салбыр баштайгы хүннеринден тура Командирлер чөвүлели-биле сырый харылзаалыг ажылдап турар. Чөвүлелди 2014 чылдан бээр 55-ки гвардейжи тускай мото-адыгжы (даг) бригадада шериг албанын эрттирип чоруур дуржулгалыг офицер Чаян Хомушку удуртуп турар. Ооң харылзаалары-биле Тывадан дайынчыларга хамааржыр медээлерни кончуг дүрген тып ап турарлар.
Тываның чаңгыс аай дүүштүрүлге төвү албанның төлээлери Россияның шупту чаа регионнарында: Луганск болгаш Донецк улус республикаларда, Запорожье биле Херсон областарда ажылдап турар. Олар ол регионнарда өг-бүлелерниң болгаш аңгы-аңгы албан черлериниң аразында харылзаа тудар албан кылдыр ажылдап, чаңгыс чер чурттугларынга документилер долдурарынга болгаш тус черниң эрге-чагыргазы болгаш волонтерлар-биле боттуг харылзаа тударынга дузалап турар.
Төп болур хире деткимчеден-даа хөйнү көргүзүп турар. Ынчангаш Тываның Чазаа дүүштүрүлге төвүнүң салбырын калбартыр дугайында чугааны чоруткан.
«Бистиң чаңгыс чер-чурттугларывыс чоок кижилерин дилеп азы кемдээшкин алган кижилерин ажаап-карактаары-биле Ростов хоорайже чоруп турары көвүдээнин барымдаалап, төптүң база бир салбырын Ростов хоорайга ажыдары чугула деп санаар мен» – деп, Владислав Ховалыг чугаалаан.
Оон аңгыда Донецк хоорайда төп бир чугула ажылды база харыылап турар: республика Чазааның база Улусчу фронтунуң регионалдыг салбырының деткимчези-биле фронтуда чаңгыс чер чурттугларывыска дээш Тывадан чоруткан ачы-дуза чүъгүн хүлээп, үлеп турар.
