Тываның кадет корпузунуң сески класстың өөреникчилери Тываның улустуң чогаалчызы, сураглыг альпинист, Гиннес рекордунче ады кирген Маадыр-оол Ховалыг-биле ужурашканын башкызы Лидия Ооржак дыңнаткан.
– Ат-алдарлыг хоочуннуң чаа оран-савазынга кирип, аяк-шайын, амданныг чемин амзавышаан, төрээн Тывавыстың чаа тугунуң бадылаттынып, XIV-кү Далай-Лама Башкыга ыдыктадып, меңги харлыг Мөңгүн-Тайганың шыпшык бажынга бир-ле дугаар киискидип аскан болгаш өске-даа болуушкуннар дугайында сактыышкыннарны дыңнаан төөгүлүг хүннү өөреникчилер бүгү назынында утпастар боор.
М.Б. Ховалыгның «Ыдыктаан тук» деп барымдаалыг тоожузу өөредилге программазында бар болганы-биле, Тываның ындыг-ла ырак эвес үеде эрткен төөгүлүг арыннарының дугайында авторнуң бодундан дыңнаар аргалыг болганнары ол.
Маадыр-оол Ховалыг – бүгү талалыг депшик көрүштүг, кандыг-ла бир бодалды угаанында шыгжап алган, ону бүдүрбээн шаанда оожургавас чаңныг кижи. Тибеттиң ыдыктыг Кайлас даанче баар сонуургалдыг кижилерни эдертип, бедиктен баткан арыг аржаан сугларны узуп ап, чүктеп эккелгеш, төрээн Тывазының ыдыктыг черлеринге өргүп кааны – М.Б. Ховалыгның чүгле бодун эвес, бүгү чонун, чуртун бодап чоруур буянныг сеткилиниң херечизи.
Делегейниң кандыг-кандыг шыпшыктарынга чедип чораанын, өөреникчи назынындан эртем-номга сундулуун, Гиннес рекордунче киргенин болгаш өске-даа төөгүлүг медээлер оолдарга кончуг солун болган.
Барыын-Хемчик кожууннуң «Хемчиктиң сылдызы» солуннуң чанынга «Төрээн дыл» ниитилелин кожууннуң идепкейжи башкылары, албан-хаакчылары, ажылчын кижилери-биле тургузуп, төрээн тыва дылды хумагалаар, сайзырадыр, чыып-эмгелээр ажыл-ишти чорудуп эгелээнин база чугаалап берип, тыва дылын чалгааравайн өөренирин, тыва болгаш өске-даа чогаалдарны номчуп чоруурун Маадыр-оол Ховалыг өөреникчилерге чагып сүмелээн.
Аныяк салгал улуг чогаалчыга кадыкшылды, узун назынны йөрээп, ам-даа солун чогаалдарны бижиирин күзээннер.
М. Б. Ховалыг өөреникчилерге, школаның ном саңынга ийи дылда бижээн «Ыдыктаан тук» деп номну база делегейниң шыпшыктарының дугайында медээлиг өңнүг чурукту белекке сөңнээн.
Чанывыста хана артында кандыг кижи, кым чурттап орарын билбес – аралажып чугаалашпастаан амгы үеде, Тывавыстың бир ховар, сураглыг оглу Маадыр-оол Бартыштаанович-биле ужурашкаш, караавыс ажыттынып, ооң буянныг сеткилинден дыш ап, солун кичээлди эрттиргеш, өөрүшкүлүг чанып келдивис.
Уруглар онаалга кылдыр бөгүнгү хүн демдеглелин бижиир даалганы алганнар. Бир шагда болардан чогаалчы үнүп кээри чадапчок.
Хүндүлээчел, бөдүүн аажы-чаңныг, чазык-чаагай чугаа-сооттуг өг-бүлеге өөрүп четтирдивис!
