А.С. Пушкин аттыг национал ном саңының чурт-шинчилел чогаалының килдизинге Улуг Тиилелгениң 80 чыл оюнга база Ада-чурт камгалакчызының чылынга тураскааткан Тываның эрес-дидим дайынчыларының дугайында бижип турар чогаалчылар-биле литературлуг ужуражылга болуп эрткенин ном саңы дыңнаткан.
Ном фестивалының хүндүлүг аалчылары – Тываның Чогаалчылар эвилелиниң Москвада салбырының даргазы, шылгараңгай күрүне ажылдакчызы, политик, иштики херектер органнарының хоочуну Борис Балчий-оол; ТР-ниң Дээди Хуралдың информация-сайгарылга килдизиниң удуртукчузу, билдингир журналист Юрий Дарбаа; Тываның Чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү, очулдурукчу Чечена Монгуш.
Борис Балчий-оол – «Маадырлар болуп төрүттүнмес. Бистиң үе!» деп Россия чергелиг төлевилелдиң шилиттинген чечен чугаалар чыындызының тиилекчизи.
Юрий Дарбааның бижээн «Дирилген чурук» деп чогаалы 2025 чылда Россияның Чогаалчылар эвилелиниң хөй-ниити болгаш федералдыг шажын организациялары-биле кады эрттиргени «Силерниң камгалакчыларыңар, Россия» деп Бүгү-российжи литературлуг мөөрейге «Проза очулгазы» деп номинацияга ийиги черни алган.
Чечена Монгуш – тускай шериг операциязының дугайында орус-тыва шүлүктер чыындызы «Россия дээш! Тыва дээш!» деп төлевилелдиң тургузукчузу болгаш деткикчилериниң бирээзи, номда орус чогаалчыларның бижээн шүлүктерин тыва дылче очулдурган. Ооң «Россия дээш! Тыва дээш!» деп орус-тыва шүлүктер бижээн номунуң таныштырылгазы Россияның аңгы-аңгы хоорайларынга болуп эрткен.
Ном саңының аалчылары чогаалдарының кол маадырларының дугайында номчукчуларга сонуургадып чугаалаан. Маадырларның авалары оолдарын чогаалдарга мөңгежидип бижип кааны дээш өөрүп четтиргенин илередип турганнар.
Чогаалчыларның тускай шериг операциязында Ада-чуртун камгалап турар маадырларынга тураскаадып бижээн шүлүктерин Тываның күрүне универсидединиң башкызы Ч.В. Чыртак-оол, Кызылдың А.А. Алдын-оол аттыг 2 дугаар школазының өөреникчилери Шуру Монгуш, Тамерлан Кунзет аянныг номчааннар.
